Φεστιβάλ Επιδαύρου: Καταλύτης ανάπτυξης !!!

Φεστιβάλ Επιδαύρου: Καταλύτης ανάπτυξης !!!

Tο φεστιβάλ ήταν σαν Λαμπρή. Ασπρίζαμε τους εξωτερικούς τοίχους, τις αυλές, κλαδεύαμε τα φυτά και φροντίζαμε τα λουλούδια, φτιάχναμε τους νεροχύτες γιατί εκείνα τα χρόνια τα λήμματα έπεφταν στον δρόμο. Οταν είχε παράσταση καθόμασταν στον δρόμο και μετρούσαμε τα λεωφορεία που περνούσαν μέσα από το χωριό», θυμάται η Φωτεινή Αισώπου-Παπαϊωάννου, κάτοικος Λυγουριού. Σήμερα το οικογενειακό κατάστημά της βρίσκεται στην κάτω πλευρά του δρόμου που διασχίζει το χωριό.

Στο Λυγουριό, το 1979, όταν τα γαϊδουράκια δεν είχαν ακόμη αντικατασταθεί από τα αγροτικά και τα λεωφορεία είχαν σχάρες για τις αποσκευές των επιβατών. Το ρεύμα όμως στην περιοχή έφτασε το 1962 και σ’ αυτό λέγεται πως συνέβαλαν οι άνθρωποι του Εθνικού Θεάτρου. [ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ]

Στα πρώτα χρόνια του Φεστιβάλ Επιδαύρου ο δρόμος ήταν το σύνορο ανάμεσα στην πλαγιά με τα σπίτια και τη σχεδόν ακατοίκητη πεδιάδα του Λυγουριού. Γι’ αυτό και την πλευρά αυτή την έλεγαν «ταράτσα», λόγω της ανοιχτής θέας που είχε. «Βγάζαμε τραπεζάκια και καρέκλες και καθόταν οι ηθοποιοί», μου λέει ο Γιώργος Λιακόπουλος, ο μικρότερος γιος του Λεωνίδα. Ηταν η απαρχή του Φεστιβάλ Επιδαύρου, το οποίο επτά δεκαετίες μετά έχει βάλει το αποτύπωμά του στην ανάπτυξη –οικονομική, πολιτιστική– του χωριού και της ευρύτερης περιοχής.

Το τοπόσημο

Λεωνίδας: Υπάρχει άνθρωπος που δεν γνωρίζει το εστιατόριο του Λεωνίδα Λιακόπουλου και της συζύγου του Κάκιας, το τοπόσημο της περιοχής; Η επιχείρηση ξεκίνησε να λειτουργεί το 1953 ως καφενείο. Ήταν μόλις το δεύτερο μαγαζί της περιοχής. Λίγο νωρίτερα, εδώ δίπλα, ένας ξάδελφος του Λεωνίδα είχε ανοίξει την πρώτη ταβέρνα. Την επόμενη χρονιά, το 1954, ήρθε για πρώτη φορά μεταπολεμικά στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου ο θίασος του Εθνικού Θεάτρου με την παράσταση «Ιππόλυτος».

Η επίσημη έναρξη του φεστιβάλ έγινε το 1955. Καθώς έκτοτε το Εθνικό κατέβαινε για ένα δίμηνο –από τη γιορτή του Αγίου Κωνσταντίνου στις 21 Μαΐου, οπότε έφταναν πρώτα τα τεχνικά κλιμάκια πριν από τους ηθοποιούς, έως τη γιορτή της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου–, η Κατίνα Παξινού κατάλαβε ότι κάποιος έπρεπε να ταΐζει όλον αυτόν τον κόσμο – περίπου 100 άτομα. Έτσι, πρότεινε στην Κάκια να αρχίσει να μαγειρεύει και την τροφοδότησε και με τα μυστικά της στη μαγειρική – η Παξινού φημιζόταν πως ήταν σπουδαία μαγείρισσα.

Στα σπίτια των ντόπιων στο Λυγουριό έμεναν οι ηθοποιοί – «κάποιες φορές οι κάτοικοι έφευγαν από τα κρεβάτια τους και κοιμούνταν στο σαλόνι για να τους τιμήσουν», λέει ο Γιώργος Λιακόπουλος, κάτοικος του χωριού.

Οι τεχνικοί κανόνιζαν και πού θα μείνουν οι ηθοποιοί. Σε ποιο ξενοδοχείο; Ακυρο ερώτημα… Ξενοδοχείο δεν υπήρχε τότε. Στα σπίτια των ντόπιων έμεναν οι ηθοποιοί –«κάποιες φορές οι ντόπιοι έφευγαν από τα κρεβάτια τους και κοιμούνταν στο σαλόνι για να τους τιμήσουν», σημειώνει ο Γιώργος–, μοιράζονταν μικρές κάμαρες και υπαίθριες τουαλέτες που δεν ήταν καν μέσα στο σπίτι. «Υπήρξαν κάποιοι που κοιμούνταν στρωματσάδα. Σήμερα είναι πολύ γνωστοί, αλλά τότε ήταν στο ξεκίνημά τους, νέοι και απένταροι», μου λέει ο Νίκος – ο μεγάλος γιος του Λεωνίδα, ντυμένος πάντα με μια κόκκινη μπλούζα (φετίχ που υποδηλώνει και τις ποδοσφαιρικές αγάπες του;) όταν υποδέχεται τους πελάτες του στο εστιατόριο τις ημέρες των παραστάσεων. Μάλιστα στο σπίτι του Λιακόπουλου –με την τουαλέτα στην αυλή κι αυτό– είχε μείνει ο Χρήστος Λαμπράκης.

Οι ηθοποιοί, όταν ξυπνούσαν μετά τις πολύωρες, ακόμη και μεταμεσονύχτιες, πρόβες κατέβαιναν στου Λεωνίδα για ένα μικρό κολατσιό με ψωμί, ντομάτα και ελιές. «Oταν πήγαιναν για πρόβα, στις 5 το απόγευμα, ερχόταν ο Θωμάς, ο οδηγός της Μαρμάρως, του θρυλικού λεωφορείου του Εθνικού Θεάτρου και μάζευε τους ηθοποιούς από εδώ μπροστά. Θυμάμαι γέμιζε ο δρόμος από τα τουρμπάν των ηθοποιών και τα εντυπωσιακά ρούχα· κούκλες όλες, καθόμασταν και τις χαζεύαμε», μου διηγείται η γλυκύτατη Κάκια. «Μικρά παιδιά πηγαίναμε και στις πρόβες. Μαθαίναμε το θέατρο. Μετά την πρόβα, αργά το βράδυ, οι ηθοποιοί καθόταν εδώ γύρω και κουβέντιαζαν, έπαιζαν χαρτιά και από τις φωνές τους έβγαιναν οι γείτονες στα μπαλκόνια και τους έβριζαν», λέει και ξεκαρδίζεται. «Το Φεστιβάλ είναι η ζωή μου, βοήθησε όλη την περιοχή».

Αλλωστε, η ανάπτυξη έφτασε στην περιοχή γρηγορότερα λόγω του φεστιβάλ. Για παράδειγμα, στο χωριό το ρεύμα έφτασε το 1962 και σ’ αυτό λέγεται πως συνέβαλαν οι άνθρωποι του Εθνικού Θεάτρου. Η ταβέρνα του Λεωνίδα ήταν η πρώτη που απέκτησε και τηλέφωνο, το νούμερο 15, το οποίο δούλευε με μανιβέλα. Ουρά έκαναν οι ηθοποιοί για να τηλεφωνήσουν ή για να απαντήσουν σε ένα τηλεφώνημα.

Επίσης, πολλοί ηθοποιοί αγόρασαν σπίτια στο Λυγουριό, το οποίο σιγά σιγά προσέλκυσε κατοίκους των γύρω ορεινών χωριών. Σήμερα ουκ ολίγοι ηθοποιοί έχουν σπίτι στο Λυγουριό.

 

Το Εθνικό Θέατρο έσωσε, στην κυριολεξία, το αρχαίο θέατρο από την καταστροφή. Συγκεκριμένα ο Αλέξης Μινωτής, που ήταν φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Οταν είχε πιάσει πυρκαγιά ακριβώς πίσω από το κοίλο, ο Μινωτής τηλεφώνησε στον Καραμανλή και σε ελάχιστα λεπτά έφτασαν τα ελικόπτερα της πυροσβεστικής και έσβησαν τη φωτιά.

Μεταπολιτευτικά, η πρόοδος κινήθηκε προς την Παλιά Επίδαυρο, όπου πολλοί θεατράνθρωποι –και όχι μόνο– απέκτησαν σπίτια στο Γιαλάσι – Το 1981 μέσα σε πορτοκαλεώνα άνοιξε η ντισκοτέκ «Καπάκι».

Τι πιο φυσικό να αναπτυχθούν φιλίες ανάμεσα στους ανθρώπους του θεάτρου και τους ντόπιους, ακόμη και κουμπαριές – για παράδειγμα ο Θάνος Κωτσόπουλος πάντρεψε τον Λεωνίδα και την Κάκια και βάφτισε τον πρωτότοκό τους Νίκο. Μάλιστα, στο εστιατόριο του Λεωνίδα δεσπόζει η φωτογραφία με τον νεαρό εστιάτορα να έχει πάει βόλτα στους αγρούς τον Κωτσόπουλο και τη Συνοδινού πάνω σε γαϊδουράκια.

Τα ευτράπελα

Πολλά επίσης τα ευτράπελα και οι καβγάδες που έζησαν οι ντόπιοι. Ενας τέτοιος τσακωμός ξέσπασε ανάμεσα στην Παξινού και την Αννα Συνοδινού. Η Συνοδινού ήταν νέα και όμορφη και η Παξινού δεν τη… χώνευε. Ζήλια ήταν ο λόγος του ξεμαλλιάσματος της ΄Αννας Ραυτοπούλου και της Μαίρης Χρονοπούλου για τα μάτια του Κωτσόπουλου, μεγάλου πρωταγωνιστή – ζεν πρεμιέ της εποχής στο Εθνικό.

Με τη Μεταπολίτευση το φεστιβάλ άνοιξε και σε άλλους θιάσους, πλην του Εθνικού. Το Θέατρο Τέχνης, το ΚΘΒΕ, το Αμφιθέατρο, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου είχαν μόνιμη θέση και δίπλα τους άρχισαν να μπαίνουν ιδιωτικοί θίασοι.

Η Μελίνα Μερκούρη, ως υπουργός Πολιτισμού επί ΠΑΣΟΚ, έσωσε την περιοχή του Ασκληπιείου με το υπέροχο φυσικό τοπίο της από τη δόμηση, όταν απαγόρευσε κάθε πώληση –και άρα εκμετάλλευση– γης από το Ιατρικό Κέντρο Λυγουριού έως και το αρχαίο θέατρο. Σήμερα στην περιοχή υπάρχουν μόνο δύο σπίτια ηθοποιών, αθέατα, καθώς κρύβονται από τα πεύκα. Είχαν χτιστεί πριν από την απόφαση της Μερκούρη.

Θεατές εγκαταλείπουν το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου μετά το τέλος της «Αντιγόνης» σε σκηνοθεσία Ούλριχ Ράσε, που άνοιξε τα φετινά Επιδαύρια, το περασμένο Σαββατοκύριακο.    

Η επέκταση

Μεταπολιτευτικά, η ανάπτυξη «άνοιξε» προς την Παλιά Επίδαυρο, όπου πολλοί θεατράνθρωποι –και όχι μόνο– απέκτησαν σπίτια στο Γιαλάσι. Παραθαλάσσια, αλλά και πάνω στην πλαγιά, όλα με υπέροχη θέα, που τις ανέφελες ημέρες φτάνει έως το Αγκίστρι και την Αίγινα. Βέβαια, κάποια σπίτια τα τελευταία χρόνια πουλήθηκαν σε ξένους, που δεν έχουν σχέση με την περιοχή και το φεστιβάλ· σημείο των καιρών.

Το 1981 μέσα σε πορτοκαλεώνα άνοιξε η ντισκοτέκ «Καπάκι», όπως και νέα ξενοδοχεία, κάμπινγκ, εστιατόρια. Τις βραδιές του φεστιβάλ έξω από το «Καπάκι» μπορεί η ουρά των σταθμευμένων αυτοκινήτων να ξεπερνά τα δύο χιλιόμετρα. Ο Ηλίας και η Αγγελική, ιδιοκτήτες της ντισκοτέκ, έχουν να διηγηθούν απίθανες ιστορίες αλλά… «δεν ήρθε η ώρα», όπως μου έχει επισημάνει ο Ηλίας.

Η περιοχή «ζει» κυρίως την περίοδο των παραστάσεων. Οι ντόπιοι έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν τις παραστάσεις στην πρόβα τζενεράλε, έστω κι αν αυτό δεν επιτρεπόταν για μια περίοδο, εκείνοι επίσης γνωρίζουν από την προπώληση εάν θα «πάει» ή όχι μια παράσταση και χαίρονται όταν μια παράσταση έχει γνωστά θεατρικά ονόματα που εγγυώνται μεγάλη προσέλευση κοινού και άρα τζίρο για την τοπική οικονομία.

Το Φεστιβάλ Επιδαύρου έγινε 70 ετών και συνεχίζει αγέραστο.

 

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/culture/563698825/festival-epidayroy-katalytis-anaptyxis/