Άλλη μία ΣΤΙΓΜΗ στην ΙΣΤΟΡΙΑ !!!

Αγαπητοί φίλοι,

Άλλη μία ΣΤΙΓΜΗ στην ΙΣΤΟΡΙΑ !!! Πέμπτη, 27 Αυγούστου 2020. Το Δ.Σ. του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού-Κ.Ε.Π., ο πρόεδρος Ανδρέας Ηλιόπουλος και η αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος-διευθύντρια του Κ.Ε.Π. Δώρα Γιαννίτση με τις οικογένειές μας επισκεπτόμαστε τον γραφικότατο και ιστορικό κόλπο του Ναβαρίνου στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου. Επίσκεψη στα τρία μνημεία των πεσόντων ναυτικών των τότε τριών συμμαχικών  Δυνάμεων, Ρωσίας, Μεγάλης Βρεττανίας, Γαλλίας στις νήσους Σφακτηρία και Χελώνα. Επίσκεψη στη ρωσική νεκρόπολη, καθώς και στο ρωσικό παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, που ανηγέρθη στη Σφακτηρία το 1997 με πρωτοβουλία του προέδρου των ομογενών μας, του Συλλόγου Ελλήνων Μόσχας της πόλης του Πετροζαβόντσκ, του αείμνηστου Μιχαήλ Τσάχοβ. Μάς περιμένει σοβαρή και συστηματική δουλειά για την ανακαίνιση και αποκατάσταση του παρεκκλησιού.

 

ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΝΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ Μας ΦΟΡΤΙΣΗ, ΤΗ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ, ΠΟΥ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΣΤΕ !!! 

Τόπος εκπάγλου φυσικού κάλλους, πλούσιας ιστορίας, απαράμιλλης πολιτισμικής κληρονομιάς!

Το Ναυαρίνο αποτελεί μία από τις λαμπρότερες σελίδες της κοινής ιστορίας, που συνδέουν τους δύο ομόδοξους λαούς, Έλληνες και Ρώσους, με μακραίωνους δεσμούς ιστορικής, πολιτισμικής, πνευματικής εγγύτητας και παραπέμπουν στις ιδέες της Ορθόδοξης Ανατολής, με κοινή νοοτροπία και αντίληψη για τον άνθρωπο και τον κόσμο, που βασίζονται στις πανανθρώπινες, διαχρονικές και καθολικές αξίες και ιδανικά της συνέπειας, της πίστης στο χρέος, της αγάπης, της πραγματικής αρετής και ανάγονται από τα κείμενα των αρχαίων κλασσικών μας, από το μήνυμα καθολικής αγάπης της Αντιγόνης, αποκρινόμενης στις απειλές του Κρέοντα  «...ούτοι συνέχθην, αλλά συμφιλείν έφυν...». 

ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΑΖΙ – ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΑΣ ΕΝΙΑΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ !!!

Παρατίθεται βίντεο από την  επίσκεψη στο χώρο: http://www.hecucenter.ru/gr/videoarc/stigmi_stin_istoria_pempti_27_aigoistoi_2020_to_kentro_ellinikoi_politismoi__kep_stin_eilogimeni_gi_tis_messinias_ston_kolpo_toi_navarinoi_.html 

To Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού – Κ.Ε.Π. έχει επανειλημμένως πραγματοποιήσεις εκδηλώσεις, αφιερωμένες στην ηρωική Ναυμαχία, αναλυτικότερα   http://www.hecucenter.ru/gr/news/naimahia_naiarinoi__190_hronia_meta_.html  

 

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΒΑΡΙΝΟΥ

 

Στις 24 Ιουνίου/6 Ιουλίου του 1827, σ' ένα διπλωματικό παιχνίδι για τον έλεγχο του περάσματος για την Ανατολή, οι τρεις μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία, υπογράφουν στο Λονδίνο την τριμερή Ιουλιανή σύμβαση του Λονδίνου ("Τριπλή Συμμαχία"). Η σύμβαση αυτή επαναλαμβάνει βασικά τους όρους του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης μεταξύ Ρωσίας και Αγγλίας (23 Μαρτίου/4 Απριλίου 1826), σύμφωνα με το οποίο οι δύο Δυνάμεις συμφωνούσαν να επέμβουν μεσολαβητικά για τη δημιουργία ενιαίου Ελληνικού Κράτους, υποτελούς στο Σουλτάνο. Το πρωτόκολλο αυτό ουσιαστικά σήμαινε απομάκρυνση από τις αρχές της Ιερής Συμμαχίας και αποτελεί το πρώτο διπλωματικό κείμενο (διμερή συμφωνία) που μνημονεύει το όνομα «Ελλάδα» και αναγνωρίζει πολιτική ύπαρξη στους Έλληνες. Η Γαλλία προς στιγμή διστάζει να προσχωρήσει στο Πρωτόκολλο της Πετρούπολης γιατί διατηρεί σχέσεις συνεργασίας με τον Μωχάμετ Άλυ της Αιγύπτου, αλλά, ύστερα από την επίμονη άρνηση της Πύλης να δεχτεί ειρηνική λύση του Ελληνικού Ζητήματος, προσχωρεί και αυτή στην τριμερή Ιουλιανή σύμβαση του Λονδίνου. Η σύμβαση αυτή επαναλαμβάνει βασικά τους όρους του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης, περιέχει όμως και ρήτρα καταναγκασμού ή τουλάχιστον εκφοβισμού. Μοίρες ναυτικές των τριών Δυνάμεων θα αναλάμβαναν να επιβάλουν τη διακοπή των εχθροπραξιών. Παράλληλα θα προχωρούσαν στη σύναψη εμπορικών σχέσεων με τους Έλληνες και στο διορισμό προξένων. Η άρνηση της Πύλης να υποταχθεί στη θέληση της Τριπλής Συμμαχίας είχε σαν αποτέλεσμα τη ναυμαχία του Ναυαρίνου.

 

Η ναυμαχία έλαβε χώρα στις 8/20 Οκτωβρίου 1827 στον κόλπο του Ναυαρίνου (Νότιο-Δυτική ακτή της Πελοποννήσου) και σε αυτή συγκρούστηκαν ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος και ο συμμαχικός –άγγλο-γάλλο-ρωσικός–  στόλος.  Προηγουμένως οι συμμαχικές μοίρες είχαν σταλεί στην περιοχή για να επιβάλουν εκεχειρία, πράγμα που η τουρκική πλευρά δεν αποδέχονταν. Οι αρχηγοί των συμμαχικών μοιρών, ναύαρχος Εδουάρδος Κόδριγκτον, αρχηγός της αγγλικής μοίρας που είχε και το γενικό πρόσταγμα, αντιναύαρχος Ερρίκος Δεριγνύ, αρχηγός της γαλλικής μοίρας και αντιναύαρχος Λογγίνος Χέϋδεν, αρχηγός της ρωσικής μοίρας, αποφάσισαν όπως εισχωρήσει ο στόλος στον κόλπο του Ναυαρίνου, όπου βρισκόταν ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπό την αρχηγία του Ιμπραήμ πασά. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος αποτελούνταν από 89 σκάφη με 2.240 πυροβόλα, ο δε συμμαχικός δεν διέθετε πάνω από 27 πλοία – 12 αγγλικά, 8 ρωσικά και 7 γαλλικά – με 1.324 πυροβόλα.     

 

Ένα «τυχαίο γεγονός», όπως το χαρακτηρίζουν αρκετοί ιστορικοί της ναυμαχίας του Ναυαρίνου, διαδραμάτισε το ρόλο του «μοιραίου γεγονότος». Σε κάποια στιγμή ένα εχθρικό πυρπολικό φθάνει πολύ κοντά στο πολεμικό πλοίο «Ντάρτμουθ» και ο κυβερνήτης του Φελλόους στέλνει μια λέμβο με λίγους άνδρες και επικεφαλής τον Υποπλοίαρχο Φιτσρόϋ για να αναγκάσει το εχθρικό πυρπολικό να απομακρυνθεί. Εκείνοι, όμως, αφού προσπάθησαν να πείσουν τους Άγγλους να μην πλησιάσουν, πυροβολούν, σκοτώνουν τον υποπλοίαρχο και μερικούς ακόμη άνδρες και ανάβουν το πυρπολικό. Το «Ντάρτμουθ» ανταποδίδει το πυρ. Η γαλλική ναυαρχίδα «Σειρήν» χτυπιέται από την αιγυπτιακή φρεγάτα «Εσμίνα». Αμέσως ο Γάλλος αντιναύαρχος Δεριγνύ διατάζει σφοδρό κανονιοβολισμό κατά της εχθρικής φρεγάτας και σε ελάχιστα λεπτά το πυρ γενικεύεται. Ο Άγγλος ναύαρχος Κόδριγκτον στέλνει τον Έλληνα πλοηγό Πέτρο Μικέλη με λίγους άνδρες στον Αιγύπτιο διοικητή Μουχαρέμπεη και του διαμηνύει ότι σκοπός των συμμάχων δεν είναι να κτυπήσουν τους Τουρκοαιγυπτίους, αλλά να τους αναγκάσουν να φύγουν από το Ναυαρίνο και να επιστρέψουν στις βάσεις τους, στα Δαρδανέλλια και στην Αλεξάνδρεια. Οι Αιγύπτιοι σκοτώνουν τον Έλληνα απεσταλμένο του Κόδριγκτον και σε λίγα λεπτά η γαλλική ναυαρχίδα «Ασία» βυθίζει την αιγυπτιακή ναυαρχίδα. Από αυτή τη στιγμή η μάχη γενικεύεται και ξεφεύγει από κάθε σχεδιασμό και έλεγχο. Λίγο αργότερα πλησιάζει ο ρωσικό στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα «Αζόφ», οπότε το ηθικό των συμμάχων αναπτερώνεται και ο κανονιοβολισμός γίνεται ακόμη πιο έντονος και πεισματώδης.

Γύρω στις 18.00 της 8/20 Οκτωβρίου 1827 τα πάντα είχαν τελειώσει. Η ναυμαχία είχε κρατήσει τέσσερις ώρες και το αποτέλεσμά της έδειξε την υπεροχή των ευρωπαϊκών στόλων. Από τα 89 πλοία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου τα 60 είχαν εντελώς καταστραφεί και βυθισθεί, ενώ τα υπόλοιπα είχαν ριχτεί στα αβαθή του κόλπου με σημαντικές ζημιές, ενώ οι ανθρώπινες απώλειες ανήλθαν σε 6.000 νεκρούς περίπου και 4.000 τραυματίες. Οι σύμμαχοι δεν έχασαν κανένα πλοίο, ενώ σε ανθρώπινες απώλειες είχαν 174 νεκρούς και 475 τραυματίες.

Картина Карнерея (Ambroise-Louis Garneray) «Наваринское сражение» /Εικονογράφηση της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου, από τον Ambroise-Louis Garneray

Αν και από αρκετούς ιστορικούς η ναυμαχία του Ναυαρίνου, τουλάχιστον το ξέσπασμά της, χαρακτηρίζεται ως «τυχαίο γεγονός» [ως αναφέρεται ανωτέρω, σε κάποια στιγμή ένα πυρπολικό του τουρκοαιγυπτιακού στόλου πλησιάζει πολύ κοντά στη βρετανική ναυαρχίδα «Ντάρτμουθ», ένας Άγγλος υποπλοίαρχος και μερικοί ακόμη άνδρες πυροβολούνται, η ατμόσφαιρα είναι ήδη ηλεκτρισμένη και σε λίγο ο κανονιοβολισμός γενικεύεται], η χρονική συγκυρία διεξαγωγής της, η συμμετοχή σε αυτή συμμαχικού στόλου, ο άρτιος συντονισμός των τριών μοιρών, η επιτυχής έκβασή της υποδηλώνουν ότι αυτή υπήρξε νομοτελειακή εξέλιξη σειράς παραγόντων. Του πολυετούς Αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία, της ταύτισης συμφερόντων των συμμάχων τη δεδομένη χρονική συγκυρία για τον έλεγχο του περάσματος για την Ανατολή, της διάδοσης στην Ευρώπη του φιλελληνικού κινήματος - καρπός ωρίμανσης ιδεών του Διαφωτισμού, ιδεών διαμόρφωσης εθνικών κρατών, ιδεών για το δικαίωμα εθνικής κυριαρχίας και αυτοπροσδιορισμού των λαών. 

 

Υπήρξε, επίσης, στρατιωτική έκφραση του διπλωματικού αγώνα για το ελληνικό ζήτημα, στον οποίο η Ρωσία αναμφίβολα τήρησε μία συνεπή και αποφασιστική στάση. Επιδιώκοντας την έξοδό της προς τη Μεσόγειο από την εποχή της Μεγάλης Αικατερίνης ακόμη, η Ρωσική Αυτοκρατορία, με τους αλλεπάλληλους πολέμους που διεξάγει με την Οθωμανική Αυτοκρατορία από το δεύτερο ήμισυ ακόμη του 18ου αι., καθίσταται σε φυσικό σύμμαχο των ορθόδοξων Ελλήνων. Η στάση που τηρεί ο Τσάρος, τόσο πριν τα γεγονότα του Ναυαρίνου (από το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης ακόμη), όσο και μετά (νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος 1828-29, Συνθήκη της Ανδριανούπολης που υποχρέωνε το Σουλτάνο να παράσχει αυτονομία στους Έλληνες), ευνοεί την προσπάθεια των Ελλήνων. Στα μάτια των τελευταίων η Ρωσία ανάγεται στη μοναδική ομόδοξη Δύναμη – προστάτη των δικαίων του Ελληνισμού.

Την ίδια εποχή διάχυτα είναι στους κόλπους της ρωσικής κοινωνίας τα φιλελληνικά αισθήματα και η συμπάθεια απέναντι στον αγώνα του υπόδουλου γένους, γεγονός που, μεταξύ άλλων, πιστοποιούν και απομνημονεύματα Ρώσων περιηγητών της εποχής, μεταξύ των οποίων και στρατιωτικοί που έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου στη Μεσόγειο.

Η χαρμόσυνη είδηση της καταναυμαχήσεως του τουρκοαιγυπτιακού στόλου πανηγυρίσθηκε με μεγάλο ενθουσιασμό από τους Έλληνες που έβλεπαν πλέον κοντά την ημέρα της ελευθερίας τους.  

Θεοδώρα Γιαννίτση,

διδάκτωρ ιστορίας, δ/ντρια Κ.Ε.Π.