Οι ΕΛΛΗΝΕΣ στην ΙΣΤΟΡΙΑ της ΡΩΣΙΑΣ.
Οι ΕΛΛΗΝΕΣ της ΜΟΣΧΑΣ.
ΖΩΗΣ ΚΑΠΛΑΝΗΣ (Ήπειρος 1736 – Μόσχα 1806), έμπορος, εγκατεστημένος στη Μόσχα, και εθνικός ευεργέτης.
Έζησε ιδιαίτερα στερημένα παιδικά χρόνια, από νωρίς έμεινε ορφανός και ετέθη στην υπηρεσία του πλούσιου Κονιτσιώτη γουνεμπόρου και επίσης ευεργέτη Παναγιώτη Χατζηνίκου. Με την πάροδο των ετών ο Χατζηνίκου, αντιλαμβανόμενος την αξία και την φιλομάθεια του Καπλάνη, ο οποίος στο μεταξύ είχε μάθει μόνος του γραφή και ανάγνωση, τον απάλλαξε από τις χειρωνακτικές εργασίες και τον προσέλαβε ως υπάλληλο του ενώ μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα τον έχρισε γραμματικό του και στη συνέχεια συνέταιρό του.
Υπό την νέα του ιδιότητα, ο Καπλάνης συνέβαλε στην ανάπτυξη της επιχείρησης που είχε ως έδρα το Βουκουρέστι (τόπος διαμονής του Χατζηνίκου) ενώ από το 1771 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Μόσχα. Εκεί κατάφερε να αποκτήσει βαθμιαία μεγάλη περιουσία ζώντας ταυτόχρονα μια λιτή και θεοσεβή ζωή.
Πολλά από τα πλούτη του, ο Καπλάνης τα διέθετε για εθνοφελής σκοπούς:ίδρυσε το 1797 την Καπλάνειο Σχολή στα Ιωάννινα την οποία προίκησε με αξιόλογη βιβλιοθήκη, εργαλεία Φυσικής κλπ ενώ μέσω της διαθήκης του δώρισε σημαντικά χρηματικά ποσά στις σχολές της Πάτμου και του Αγίου Όρους καθώς και κληροδότημα για το νοσοκομείο των Ιωαννίνων και για άλλους φιλανθρωπικούς σκοπούς αλλά και στο Βασιλικό Ορφανοτροφείο της Μόσχας με τον όρο να στέλνονται οι τόκοι στους επιτρόπους των εκκλησιών των Ιωαννίνων με σκοπό την ενίσχυση των φτωχών κατοίκων του Γραμμένου και της Ζοντίλας (τόπος καταγωγής της μητέρας του).
Απεβίωσε στις 20 Δεκεμβρίου του 1806 σε ηλικία 70 ετών στη Μόσχα. Θάφτηκε στην Ελληνική Νεκρόπολη, που βρίσκεται στη Μονή Ντονσκόι στο κέντρο της ρωσικής πρωτεύουσας. Εδώ βρισκονται και οι τάφοι λοιπών επιφανών εμπόρων και εθνικών ευεργετών, όπως αυτός του Μάνθου Ριζάρη, μελών οικογένειας Μπούμπα, μελών οικογένειας Χατζηκώστα, του Θεοδόσιου και Ζώη Ζωσιμά.