Теофанис Малкидис__Холокост о. Самофраки

Дорогие друзья,

Прилагается статья ведущего греческого историка Феофаниса Малкидиса, специалиста и борца за признание Геноцида греков Востока, «Эпилог Холокоста Самофракийского в 1821 году: Пять мучеников из греческого острова Самофракии (Понедельник Фомы, 1836 г.).» (статья на греческом и в переводе -google translation- на русском языках).

Θεοφάνης Μαλκίδης, Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου.

Μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών

 Ο επίλογος  του  Ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης το 1821: Οι Πέντε Μάρτυρες, οι εξ Σαμοθράκης (Δευτέρα του Θωμά , 1836)

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγγενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικής ιστορίας. Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξόδους ανάλογα της Χίου, των Ψαρών και του Μεσολογγίου. Ειδικότερα, στο νησί της Σαμοθράκης, η κήρυξη της επανάστασης από τα τοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία, ακολούθησε ο γενικός ξεσηκωμός των Ελλήνων, παρά το γεγονός της εγγύτητας προς την πρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους. 

Σύμφωνα με αναφορά του 1809 των δημογερόντων της Σαμοθράκης προς τη Μονή Ιβήρων, η πρωτεύουσα Χώρα είχε 350 οικογένειες και άλλες 400-450 οικογένειες κατοικούσαν στο υπόλοιπο νησί. Ο Άγγλος αξιωματικός Grenville Temple, αναφέρει ότι κατοικούσαν 3.200 άνθρωποι και ο Ε. Παπαθανασίου, εκτιμά τον προεπαναστατικό πληθυσμό του νησιού στις 4.000-4.500.

Η Σαμοθράκη βρισκόταν στα χέρια των Οθωμανών από το 1479 και παραμονές της Επανάστασης οι προεστοί μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία, το έμβλημα της οποίας βρέθηκε σε δύο οικίες της Χώρας.

Στις 19 Απριλίου 1821, οι κάτοικοι της Σαμοθράκης δήλωσαν στον διοικητή του νησιού ότι «του λοιπού είναι Έλληνες ελεύθεροι και κατά συνέπειαν, δεν έχουσι πλέον να πληρώσι φόρους εις τον Σουλτάνον». Παράλληλα, οι δημογέροντες Αλέξιος Αινείτης, Γεωργούδης Πεζούλας, Γεώργιος και Σάββας Χατζηγιαννάκης και Χατζηγιώργης, υποσχέθηκαν στους συντοπίτες τους ότι σύντομα θα έρθει ο ελληνικός στόλος. Αντ΄ αυτού όμως την 1η Σεπτεμβρίου 1821, έφτασαν στη Σαμοθράκη 1.000-2000 Οθωμανοί με το στόλο του σφαγέα της Χίου Καρ Αλή. Για να πεισθούν οι Σαμοθρακίτες να παραδοθούν, στάλθηκε ως μεσολαβητής στον οποίον ο Χατζηγιώργης είπε τα εξής: «Δοσίματα δεν έχουμε παρά μονάχα μολύβι και μπαρούτι. Είμαστε Έλληνες και προτιμούμε να πεθάνουμε παρά να είμαστε σκλάβοι».

Ο οθωμανικός στρατός συγκρούστηκε με τους Σαμοθρακίτες στη Χώρα, στις θέσεις Μύλοι και Σταυρί και στα υψώματα «Κούκου» και «Βριχού». Σύντομα, όμως, οι Έλληνες κατάλαβαν ότι οποιαδήποτε αντίδραση ήταν μάταιη και κρύφτηκαν σε δύσβατες τοποθεσίες του νησιού, ενώ περίπου 500 κατάφεραν να διαφύγουν μέσω θαλάσσης. Οι Οθωμανοί, διαδίδοντας ότι θα παραχωρούσαν αμνηστία, απέκλεισαν στη Χώρα τους Έλληνες και αφού επέλεξαν 700 εξ αυτών, τους δολοφόνησαν. Τη σφαγή ακολούθησαν και άλλες, ενώ αναφέρονται συγκλονιστικές ιστορίες γυναικών που για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων ρίχνονταν με τα παιδιά τους σε γκρεμούς.

Γύρω στις 2.000 ήταν τα άμεσα θύματα των σφαγών, 1.800-2.000 άτομα έγιναν σκλάβοι, ενώ οι Σαμοθρακίτες πρόκριτοι κρεμάστηκαν από τους ιστούς των πλοίων του Γαλαξιδίου που είχε αιχμαλωτίσει ο οθωμανικός στόλος.

Ο Ίωνας Δραγούμης, ο οποίος ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα πρόξενος στην Αλεξανδρούπολη, έφερε στο φως συγκλονιστικά στοιχεία για το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης, ενώ έφερε το λογχισμένο Ευαγγέλιο, στο Εθνολογικό Μουσείο Αθηνών και ένα αντίγραφο του χειρογράφου της Ακολουθίας που έγραψε το 1843 ο μοναχός Ιάκωβος για τους πέντε Νεομάρτυρες του νησιού (Εμμανουήλ, Μιχαήλ, Θεόδωρος, Γεώργιος και Γεώργιος) που δολοφονήθηκαν το 1836, αφού επέστρεψαν στην Ορθοδοξία.

Η σφαγή της Σαμοθράκης έγινε γνωστή στην Ευρώπη το 1824 από το βιβλίο του Pouqueville «Histoire de la Regeneration de la Grèce» όπου αναφέρονται τα εξής γράφει: «Η φρίκη κι ο θάνατος απλώνονται σ’ ολόκληρο το νησί. Οι άνδρες αποκεφαλίζονται, εκτός από μερικούς που τους φυλάγουν, για να τους κρεμάσουν στα κατάρτια πλοίων, όταν θα γυρίζουν στην Κωνσταντινούπολη. Αλυσοδεμένους τους φέρνουν μαζί με τις αθώες οικογένειές τους στα πλοία και τους στοιβάζουν μαζί με σωρούς κεφαλιών προορισμένων να κοσμήσουν την πύλη σαραγιού. Φριχτός φόρος, οι γυναίκες που ήταν καταδικασμένες να μπουν στα κακόφημα σπίτια καταφέρνουν να μετριαστεί η ποινή τους, χάρη στην απληστία των δεσποτών τους που τις πούλησαν μαζί με τα παιδιά τους στην αγορά του Σουλτανιέ Καλεσί. Ακόμη οι Τούρκοι δεν ξέχασαν να στοιβάξουν σε σωρούς τα κομμένα κεφάλια κάτω από τα παράθυρα του Γάλλου υποπρόξενου».

Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύτωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη «Σαμοθράκη», ο οποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος, αλλά και την αναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίας στη Χώρα, το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο. Την καταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος Αύγουστος Βινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος το 1827  ζωγράφισε τον πίνακα“Après le Massacre de Samothrace” ,  ("Μετά τη σφαγή της Σαμοθράκης"), πίνακας ο οποίος   βρίσκεται στο Λούβρο.

Ο φιλέλληνας George Jarvis, ήταν μέλος του πληρώματος ελληνικού πλοίου, με καπετάνιο τον Μ. Τομπάζη, όταν κατέπλευσε στη Σαμοθράκη το 1822: «Οι Τούρκοι έχουν καταστρέψει αυτό τον τόπο, πήραν όλα τα βοοειδή από το νησί και αρκετούς από τους κατοίκους που έγιναν σκλάβοι… πλέον μόνο 200 φτωχοί, κακόμοιροι Έλληνες κατοικούν σ’ αυτό».

Ο Φίνλεϊ, στην «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης» (1861) γράφει: πως «ήταν αδύνατο να υποθέσει κανείς ότι αυτοί οι άνθρωποι που σφαγιάστηκαν είχαν διαπράξει κάποιο έγκλημα που να αξίζει μία τόσο σκληρή τιμωρία», ενώ ο L. Lacroix στο έργο του «Iles de la Grece» (1861) σημειώνει πως «οι Τούρκοι κατερήμωσαν ασπλάχνως την νήσον ταύτην εν τω υπέρ ανεξαρτησίας αγώνι».

Μετά τη σφαγή της Σαμοθράκης, στο νησί έμειναν περίπου 200 Έλληνες οι οποίοι αντιμετώπισαν και τις ληστρικές επιδρομές. Ο Grenville Temple στο έργο του «Travels» ( 1834) γράφει πως «το νησί ξανακατοικήθηκε και για κάμποσο καιρό ευημερούσε, όταν σώματα Αρναούτηδων …εισέβαλαν στο νησί σκορπίζοντας γύρω τους τον θάνατο και την ερήμωση», ενώ ο F. Murhard στο βιβλίο του «Genalde», συμπληρώνει ότι «πριν από λίγο καιρό αποβιβάστηκε εδώ μια άγρια ομάδα Αλβανών και γέμισε με φόβο και τρόμο τους κατοίκους».

Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης ήταν και παραμένει ένα άγνωστο γεγονός της Επανάστασης. Ενδεικτικά και μόνο σημειώνεται ότι η σφαγή απουσιάζει από τις αναφορές για τις μεγάλες καταστροφές κατά τη διάρκεια του Αγώνα και ότι μόλις το 1980, η Ακαδημία Αθηνών τίμησε το νησί με το χρυσό μετάλλιο για «… κατά τους Αγώνες της Εθνεγερσίας, ολοκαύτωμα…».

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βίαιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών, που κατέληξαν δούλοι. Πέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης, οι Μανουήλ Παλογούδας, Μιχαήλ ο Κύπριος, Θεόδωρος Δημητρίου, Γεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος, γύρισαν το 1836 στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία.

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρούπολης, όπου ήταν η τοπική διοίκηση.

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε για την καταγωγή τους και τη ζωή τους. Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του απάντησαν για την καταστροφή, την αποδοχή του Ισλάμ και την επιστροφή στο Χριστιανισμό.

Αφού βασανίστηκαν θανατώθηκαν στις 6 Απριλίου 1836, Δευτέρα του Θωμά. Ο Μιχαήλ ο Κύπριος κατατεμαχίστηκε από δήμιους, οι Γεώργιος Κορούνης και Θεόδωρος Δημητρίου απαγχονίστηκαν μετά από βασανιστήρια, και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Καλακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα. O πρώτος πέθανε, ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο. Η μνήμη τους τιμάται την Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες του νησιού και όλης της Θράκης. Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονται οποίων υπάρχουν στην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες στις εκκλησίες του νησιού, όπως και στην απέναντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης, απεικονίζονται με φουστανέλες.

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία, τα βασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας.

Феофанис Малкидис – профессор Университета Пантион (г.Афины)

Феофанис Малкидис.

Доктор Университета Пантион. Член Международной ассоциации ученых по изучению геноцида.

Эпилог Холокоста Самофракийского в 1821 году: Пять мучеников из греческого острова Самофракии (Понедельник Фомы, 1836 г.).

Фактом является то, что вклад Фракии в Национальный полигенезис является еще одной частью замалчиваемой греческой истории. На самом деле, во Фракии тоже есть холокосты и выходы, подобные Хиосу, Псаре и Месолонги. В частности, на острове Самофракия провозглашение революции местными инициированными членами Дружественного общества последовало за всеобщим восстанием греков, несмотря на близость к столице Османского государства.

Согласно отчету самофракийских старейшин Иверского монастыря за 1809 год , в столице Хора проживало 350 семей, а на остальной части острова проживало еще 400-450 семей. Английский офицер Гренвиль Темпл сообщает, что здесь проживало 3200 человек, а Э. Папатанассиу оценивает дореволюционное население острова в 4000-4500 человек.

Самофракия находилась в руках османов с 1479 года, а накануне революции проститутки были посвящены в Общество дружбы, эмблема которого была найдена в двух домах в стране.

19 апреля 1821 года жители Самофракии заявили губернатору острова, что «остальные являются свободными греками и , следовательно , они больше не должны платить налоги султану » . В то же время старейшины Алексиос Айнейтис , Георгудис Пезулас, Георгиос и Саввас Хацигианнакис и Хацигиоргис пообещали своим согражданам, что греческий флот скоро прибудет. Вместо этого 1 сентября 1821 года 1000–2000 османов прибыли в Самофракию с убойным флотом Хиос- Кар - Али. Чтобы убедить самофракийцев сдаться, он был послан в качестве посредника, которому Хацигиоргис сказал следующее: «У нас есть только запасы в виде карандаша и пороха. «Мы греки, и мы скорее умрем, чем станем рабами».

Османская армия столкнулась с самофракийцами в Хоре, на позициях Милой и Ставри и на высотах «Кукоу» и « Врихоу ». Однако вскоре греки поняли, что любая реакция была напрасной, и спрятались в труднодоступных местах на острове, а около 500 человек сумели спастись морем. Османы, распространяя, что объявят амнистию, изгнали греков в Хору и, отобрав 700 из них, убили их. За резней последовали другие, при этом рассказывают шокирующие истории о женщинах, которые, чтобы не попасть в руки турок, были брошены с детьми на скалы.

Около 2000 человек стали непосредственными жертвами резни, 1800-2000 человек были обращены в рабство, а самофракийцы были повешены на мачтах кораблей Галаксиди, захваченных османским флотом.

Ионас Драгумис, который был консулом в Александруполисе в начале 20-го века, обнародовал шокирующие факты о Холокосте Самофракии, в то время как он принес Евангелие с копьем в Этнологический музей Афин и копию рукописи Последовательности, написанной в 1843. Иакова за пятерых Новомучеников острова (Еммануила, Михаила, Феодора, Георгия и Георгия), убиенных в 1836 году после возвращения в Православие.

Самофракийская резня стала известна в Европе в 1824 году из книги Пуквиля « Histoire de la Регенерация ла _ Grèce », где написано следующее: «Ужас и смерть распространились по всему острову». Мужчин обезглавливают, за исключением нескольких, которых охраняют, чтобы повесить на корабельных мачтах, когда они вернутся в Стамбул. Их привозят в цепях с их невинными семьями к кораблям и складывают вместе с грудами голов, предназначенных для украшения ворот. Ужасный налог, женщинам, приговоренным к проникновению в гнусные дома, удается смягчить приговор, благодаря жадности их деспотов, которые продавали их вместе с детьми на рынке Султание . Звоните . «Даже турки не забыли сложить отрубленные головы под окнами французского вице-консула».

Важным свидетельством Холокоста является произведение Ионоса Драгумиса «Самофракий», сохранившее не только часть события, но и ссылку на пронзенное Евангелие церкви Панагии в Хоре, которое хранится в Этнологическом музее. Разрушение Самофракии было изображено французом Августом Винсоном . Vinchon ), который в 1827 году написал картину «Après ле Резня Самофракийская », («После резни Самофракийской»), картина, находящаяся в Лувре .

Филэллин Джордж Джарвис , был членом экипажа греческого корабля, с капитаном М. Томбазисом, когда он отплыл в Самофракию в 1822 г.: «Турки разрушили это место, они увели с острова весь скот и некоторых жителей, ставших рабов; «в нем живут 200 бедных, несчастных греков».

Финли в "Истории греческой революции" (1861 г.) пишет: "нельзя было предположить, что эти убитые люди совершили преступление, достойное столь сурового наказания", тогда как Л. Лакруа в своей работе " Иль де ла Греция » (1861) отмечает, что «турки дезертировали беспощадно на этом острове в борьбе за независимость ».

После резни Самофракии на острове осталось около 200 греков, которые также столкнулись с разбойничьими набегами. Гренвилл _ Темпл в своем труде « Путешествия » (1834 г.) пишет, что «остров вновь заселился и процветал некоторое время, когда тела арнаутидов λαν вторглись на остров, разбрасывая вокруг себя смерть и запустение», а Ф. Мурхард в своей книге « Генальде », добавляет, что «некоторое время назад здесь высадилась дикая группа албанцев и наполнила жителей страхом и ужасом».

Холокост Самофракии был и остается неизвестным событием Революции. Показательно только то, что резня отсутствует в сообщениях о крупных бедствиях во время Борьбы и что только в 1980 году Афинская академия удостоила остров золотой медали за «… во время национального восстания, холокост…».

Важным аспектом Холокоста является насильственная исламизация многих самофракийцев , оказавшихся в рабстве. Пятеро из переживших Холокост в Самофракии, Мануэль Палогоудас , Михаил Киприот, Теодорос Димитриу, Георгий Курунис и Георгий Калакикос , вернулись на Самофракию в 1836 году и вернулись к своей первоначальной религии.

По этой причине их перевели в Макри, Александруполис, где находилась местная администрация.

Когда их привели к командиру, он спросил об их происхождении и жизни. Святые спокойно отреагировали на его уничтожение, принятие ислама и возвращение в христианство.

После пыток они были убиты 6 апреля 1836 года, в понедельник Томаса. Киприот Михаил был расчленен палачами, Георгиос Корунис и Теодорос Димитриу были повешены после пыток, а Мануэль Палогоудас и Георгиос Калакикос были брошены на доски острыми железами. Первый погиб, а второй был убит из ружья. Память их чтится в Неделю Фомы, и они являются пятью новомучениками острова и всей Фракии. Мощи святых, хранящиеся в церкви Панагии в Хоре и на иконах в церквях острова, а также на противоположном фракийском берегу Александруполисе, изображены с опоясаниями.

Это Святые, соединившие, как и многие другие новомученики, веру в Православие и борьбу за Свободу, основные элементы Революции и ее окончательный успех.

---

Attached files: Малкидис__Холокост о. Самофраки__Θεοφάνης Μαλκίδης___Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης.docx (118.39 KiB);