Феофанис Малкидис _1 сентября 1821г.__Холокост на о. Самофраки

Дорогие друзья,

Прилагается статья ведущего греческого историка Феофаниса Малкидиса, специалиста и борца за признание Геноцида греков Востока, «1 СЕНТЯБРЯ 1821 ГОДА: (неизвестный) Холокост на о. Самофраки.». (статья на греческом и в переводе -google translation- на русском языках).

Θεοφάνης Μαλκίδης, Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου.
1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1821: Το (άγνωστο) Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης.

Η συμπλήρωση διακοσίων δύο  ετών από το (άγνωστο) Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης την 1η Σεπτεμβρίου του 1821, αποτελεί το αποκορύφωμα της επαναστατικής συμβολής του νησιού της Θράκης στην εθνεγερσία.

Η Σαμοθράκη πλήρωσε βαρύ τίμημα για την εξέγερση των κατοίκων του, καθώς χιλιάδες απ’ αυτούς σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους και χιλιάδες άλλοι πουλήθηκαν σαν σκλάβοι.

Σύμφωνα με αναφορά των προεστών της Σαμοθράκης προς τη Μονή Ιβήρων, το 1809, η Χώρα, η πρωτεύουσα του νησιού, είχε 350 «σπίτια» (δηλ. οικογένειες), ενώ 400-450 «σπίτια» (οικογένειες) υπήρχαν στο υπόλοιπο νησί. Ο Άγγλος αξιωματικός, Grenville Temple αναφέρει ότι στη Σαμοθράκη κατοικούσαν 3.200 άνθρωποι. Ο Ευάγγελος Αθ. Παπαθανασίου εκτιμά τον προεπαναστατικό πληθυσμό του νησιού στις 4.000-4.500, ενώ τον αριθμό των 10.000 παραθέτει ο Νικόλαος Φαρδύς.

Η Σαμοθράκη βρισκόταν στα χέρια των Οθωμανών από το 1479, αν και για πρώτη φορά είχε καταληφθεί απ’ αυτούς το 1456, μεσολάβησε όμως ένα διάστημα παπικής-βενετικής κυριαρχίας. Από το 1770 ως το 1774, κυρίευσαν το νησί οι Ρώσοι. Στη συνέχεια, η Σαμοθράκη γνώρισε πολύ μεγάλη ανάπτυξη και ακμή.

Παραμονές της Επανάστασης του 1821, πρόκριτοι του νησιού μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία είτε στην Κωνσταντινούπολη, όπου πήγαιναν για εμπορικούς σκοπούς, είτε από τον Μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιο, ο οποίος έγραψε σχετική επιστολή στους Σαμοθρακίτες. Το έμβλημα της Φιλικής Εταιρείας έχει βρεθεί σε δύο μαρμάρινες πλάκες σε σπίτια της Χώρας.

Ένα καράβι που γύριζε τα νησιά του Αιγαίου πριν την έναρξη του Αγώνα, έφτασε και στη Σαμοθράκη και ενημέρωσε τους προύχοντες ότι μόλις μάθουν ότι ξέσπασε η Επανάσταση, πρέπει να διώξουν τους λίγους Τούρκους που βρίσκονταν στο νησί. Οι κάτοικοι του νησιού συγκέντρωσαν  τα λιγοστά όπλα που υπήρχαν σ’ αυτό και εξασκούνταν στη σκοποβολή με την καθοδήγηση ενός Σαμιώτη.

Στις 19 Απριλίου 1821, οι κάτοικοι της Σαμοθράκης δήλωσαν στον διοικητή του νησιού ότι «του λοιπού είναι Έλληνες ελεύθεροι και κατά συνέπειαν, δεν έχουσι πλέον να πληρώσι φόρους εις τον Σουλτάνον». Πρόκριτοι του νησιού τότε ήταν ο Αλέξιος Αινείτης, ο Γεωργούδης Πεζούλας, οι Γεώργιος και Σάββας Χατζηγιαννάκης και Δημογέροντας ο Χατζηγιώργης, που διαβεβαίωνε τους συντοπίτες του ότι σύντομα θα έρθει ο ελληνικός στόλος, για να υπερασπιστεί το νησί.

Η είδηση έφτασε αμέσως στην Πύλη αλλά η οθωμανική κυβέρνηση, καθώς είχε πολλά και μεγαλύτερα προβλήματα δεν ασχολήθηκε με τη Σαμοθράκη.

Η κατάσταση στο νησί ως το τέλος Αυγούστου φαίνεται ότι ήταν ομαλή. Τότε όμως, ο τουρκικός στόλος ανέλαβε δράση. Την 1η Σεπτεμβρίου 1821, έφτασαν στη Σαμοθράκη 1.000 (κατ’ άλλους 2.000) άνδρες και αποβιβάστηκαν στο νησί. Μάλιστα, για να πεισθούν οι Σαμοθρακίτες να παραδοθούν, στάλθηκε ως μεσολαβητής ένας Ίμβριος, που ονομαζόταν Λογοθέτης. Σ’ αυτόν, ο Χατζηγιώργης είπε τα εξής:

 «Δοσίματα δεν έχουμε παρά μονάχα μολύβι και μπαρούτι. Είμαστε Έλληνες και προτιμούμε να πεθάνουμε παρά να είμαστε σκλάβοι».

Ο οθωμανικός στόλος υπό τον σιλιχτάρη (υπασπιστή) του Καρά Αλή (γνωστού κι από την Σφαγή της Χίου), είχε αγκυροβολήσει στις Μακρυλιές και η πρώτη συμπλοκή έγινε έξω από τη Χώρα, στη θέση Μύλοι. Μια ώρα μετά την απόβαση, φάνηκαν στη θέση Σταυρί, στα πρόθυρα της Χώρας, οι δυνάμεις των Τούρκων. Οι Σαμοθρακίτες είχαν πιάσει τα υψώματα «Κούκου» και «Βριχού» και όταν φάνηκαν οι Τούρκοι, άρχισαν να πυροβολούν με επικεφαλής τον Σαμιώτη εκπαιδευτή τους. Οι Τούρκοι αρχικά ξαφνιάστηκαν και πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους και ο σημαιοφόρος τους. Όμως, η υπεροχή του εχθρού ήταν μεγάλη. Τα πολεμοφόδια των Σαμοθρακιτών ελάχιστα και συνεπώς ήταν καταδικασμένοι. Όμως δεν παραδίνονταν. Όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά, έριχναν εναντίον των Τούρκων βράχους και πέτρες.

Σύντομα κατάλαβαν όμως ότι οποιαδήποτε αντίδραση ήταν μάταια και έτρεξαν να κρυφτούν σε δάση και βουνά. Στο λεγόμενο «Τουρκόκαστρο», μια εξαιρετικά δυσπρόσιτη και φυσικά οχυρωμένη θέση στον Ξηροπόταμο, σύμφωνα με την προφορική παράδοση του νησιού, οι Σαμοθρακίτες ταμπουρώθηκαν προβάλλοντας μια έσχατη αντίσταση.

Ο τουρκικός στρατός φαίνεται ότι άρχισε να αναζητά τους φυγάδες, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Επιστρατεύτηκε τότε κάποιος Κυριάκος, Σαμοθρακίτης, στον οποίο «απονεμήθηκε» ο βαθμός του τσαούση (λοχία). Αυτός γύριζε όλα τα μέρη όπου κρύβονταν οι συντοπίτες του και τους έλεγε να επιστρέψουν στα σπίτια τους, καθώς οι Τούρκοι θα παραχωρούσαν αμνηστία. Πραγματικά, οι περισσότεροι πίστεψαν τα λόγια του Κυριάκου και επέστρεψαν στα σπίτια τους.

Οι Τούρκοι για μία ακόμη φορά είχαν αθετήσει όσα υποσχέθηκαν. Απέκλεισαν τη Χώρα και αφού επέλεξαν 700 Σαμοθρακίτες, τους οδήγησαν στη θέση Βαράδι (βυζαντινός όρος σημαίνει την κυψέλη μελισσών που είναι φτιαγμένη με ξεκούφωμα τμήματος κορμού δένδρου, κυρίως πλατάνου) στον δρόμο προς Καμαριώτισσα όπου άρχισαν να τους σφαγιάζουν αφήνοντας τα κεφάλια να κατρακυλούν στο αυλάκι που λέγεται σήμερα «Εφκάς» ή «Φ’ κάς».

Τη σφαγή των 700 ακολούθησαν και άλλες. Τα μωρά κάτω των 2 ετών εκτελέστηκαν όπως και οι γυναίκες που ήταν μεγαλύτερες των 40 ετών. Τα υπόλοιπα γυναικόπαιδα, έγιναν «περιουσία» των πιστών μουσουλμάνων. Τα μισά από τα γυναικόπαιδα αυτά, δεν άντεξαν τις κακουχίες και πέθαναν σύντομα. Αναφέρονται συγκλονιστικές ιστορίες γυναικών που αυτοκτονούσαν, για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων ή ρίχνονταν με τα παιδιά τους σε γκρεμούς, ως άλλες Σουλιώτισσες.

Περίπου 500 Σαμοθρακίτες κατάφεραν να διαφύγουν μέσω θαλάσσης ή να διασωθούν με άλλους τρόπους απ’ τη σφαγή. Γύρω στις 2.000 ήταν τα άμεσα θύματα των σφαγών, ενώ 1.800-2.000 άτομα έγιναν σκλάβοι. Οι μισοί περίπου απ’ αυτούς, εξαγοράστηκαν από τα φιλελληνικά κομιτάτα του Λονδίνου, της Ζυρίχης και του Παρισιού και σταδιακά, πολλοί απ’ αυτούς επέστρεψαν στο νησί.

Η σφαγή της Σαμοθράκης δεν έχει προηγούμενο. Διήρκησε 6-8 εβδομάδες. Εκτός απ’ τις σφαγές, οι Τούρκοι κατέστρεψαν τα πάντα: εκκλησίες, μοναστήρια, σπίτια και υποστατικά. «Στην εκκλησία μπήκαν, τύφλωσαν τους Άγιους, άρπαξαν ό, τι πολύτιμο είχε σύντριψαν την Αγία Τράπεζα κι ένας με τη λόγχη του τρύπησε το Ευαγγέλιο πέρα πέρα», γράφει ο Ίωνας Δραγούμης στο βιβλίο του «Σαμοθράκη» .

Το λογχισμένο Ευαγγέλιο, έφερε στο Εθνολογικό Μουσείο Αθηνών ο Ι. Δραγούμης μαζί με ένα αντίγραφο του χειρογράφου της Ακολουθίας που έγραψε το 1843 ο μοναχός Ιάκωβος για τους πέντε Νεομάρτυρες. Οι πέντε (Γεώργιος, Εμμανουήλ, Θεόδωρος, Γεώργιος, Μιχαήλ), είχαν πουληθεί σε σκλαβοπάζαρα, είχαν γίνει μουσουλμάνοι, αλλά η απόφασή τους το 1835 να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία, είχε σαν αποτέλεσμα το μαρτυρικό τους θάνατο.

Οι συλληφθέντες Σαμοθρακίτες πρόκριτοι, κατά την επιστροφή του τουρκικού στόλου στον Βόσπορο, κρεμάστηκαν από τις ιστούς των γαλαξιδιώτικων πλοίων που είχε στο μεταξύ αιχμαλωτίσει ο οθωμανικός στόλος. Ο Καρά– Αλής, μπήκε έτσι πανηγυρικά, με κρεμασμένα στους ιστούς τα κομμένα κεφάλια Σαμοθρακιτών τουλάχιστον τριάντα, στους ιστούς των πλοίων στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης. (Όπως είναι γνωστό, ο Καρά Αλής που είχε στο μεταξύ προκαλέσει και τη σφαγή της Χίου, σκοτώθηκε τη νύχτα της 6ης προς 7η Ιουνίου 1822, όταν ο Κανάρης πυρπόλησε τη ναυαρχίδα του…)

Μετά τον «χαλασμό» , τη σφαγή της Σαμοθράκης, στο νησί έμειναν περίπου 200 Έλληνες. Χρειάστηκαν περίπου δέκα χρόνια για να βρει το μαρτυρικό νησί κάποια «ισορροπία». Το 1830, ο σουλτάνος Μαχμούτ Β’, εξέδωσε φιρμάνι με το οποίο διέταζε την απελευθέρωση όλων των Ελλήνων που είχαν αιχμαλωτιστεί στη διάρκεια της Επανάστασης. Τότε πιθανότατα επέστρεψαν στο νησί και αρκετοί κάτοικοί του.

Το ελληνικό κράτος αγνοούσε παντελώς τη σφαγή της Σαμοθράκης για περισσότερα από 80 χρόνια. Μόλις στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, ο Ίωνας Δραγούμης που ήταν τότε πρόξενος στο Δεδέ Αγάτς, τη σημερινή Αλεξανδρούπολη, έφερε στο φως συγκλονιστικά στοιχεία για το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης. Είχε προηγηθεί το 1886 ο Σαμοθρακίτης λόγιος Νικόλαος Φαρδύς, το βιβλίο του οποίου μάλλον πέρασε τότε απαρατήρητο. Αντίθετα, στο εξωτερικό, η σφαγή της Σαμοθράκης ήταν γνωστή από το βιβλίο του Francois Pouqueville “Histoire de la Regeneration de la Grèce (“Iστορία της Αναγέννησης της Ελλάδας”) που κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1824.

Αυτός ενέπνευσε τον συμπατριώτη του Auguste Vinchon που φιλοτέχνησε τον αριστουργηματικό πίνακα “Après le Massacre de Samothrace” («Μετά τη σφαγή της Σαμοθράκης”) (1827), που βρίσκεται στο Λούβρο.

Η σφαγή της Σαμοθράκης ήταν και παραμένει άγνωστη στην υπόλοιπη Ελλάδα αλλά και στο επίσημο ελληνικό κράτος για πολλά χρόνια και μόλις το 1980, η Ακαδημία Αθηνών τίμησε τη Σαμοθράκη με το χρυσό μετάλλιο, γιατί «…αυτή κατά τους Αγώνες της Εθνεγερσίας, ολοκαύτωμα υπό βαρβάρου Ασιάτη δυνάστη γενομένη, ουκ επαύσατο και σήμερα δια την αυτής ελληνικότητα αγωνιζομένη».

Έσχατο αλλά όχι τελευταίο:

  Η πρωτοβουλία του Πολιτιστικού  Σωματείου "Εκκίνηση" για την ανάδειξη του Ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης, συνάντησε τη θέληση του σκηνοθέτη Βασίλη Τσικάρα, ο οποίος μετά τις ταινίες του για το 1821 («Έξοδος», «Πολιορκία»),  ετοίμασε και την ταινία «Πέντε» για την Επανάσταση στο νησί. .

Είναι μία εξαιρετική στιγμή με την οποία η ιστορία θα αναδειχθεί μέσω της τέχνης και η τέχνη θα αναδείξει την ιστορία.

Η ταινία είναι διαθέσιμη για προβολή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και για σχετικές πληροφορίες μπορείτε να καλείτε στο 2551033313 κ. Γιώργο Σιμσίρη.

Το επίσημο τρέιλερ της ταινίας στον παρακάτω σύνδεσμο https://youtu.be/rjrhS5obvHI

Феофанис Малкидис. Профессор Университета политических наук «Пантион».

1 СЕНТЯБРЯ 1821 ГОДА: (неизвестный) Холокост на о. Самофраки.

Исполнение двухсот двух лет со дня (неизвестного) Холокоста Самофракии 1 сентября 1821 года является кульминацией революционного вклада острова Фракия в национальное восстание.

Самотраки заплатила высокую цену за восстание своих жителей: тысячи из них были убиты турками, а еще тысячи были проданы в рабство.

Согласно отчету наместников Самофракии монастырю Иберон, в 1809 году в Хоре, столице острова, было 350 «домов» (т.е. семей), а на остальных существовало 400-450 «домов» (семейств). острова. Английский офицер Гренвилл Темпл утверждает, что на Самофракии проживало 3200 человек. Евангелос Ат . Папатанасиу оценивает дореволюционное население острова в 4000–4500 человек, а Николаос Фардис называет цифру в 10 000 человек.

Самотраки находилась в руках османов с 1479 года, хотя впервые была оккупирована ими в 1456 году, но вмешался период папско-венецианского правления. С 1770 по 1774 год островом правили русские. После этого Самотраки пережили большой рост и процветание.

Накануне Революции 1821 года кандидаты с острова были посвящены в Дружеское общество либо в Константинополе, куда они направлялись с коммерческими целями, либо митрополитом Маронии Констанцием , написавшим соответствующее письмо самофракийцам . Эмблема Филики Этаирии была найдена на двух мраморных плитах в домах Хоры.

Корабль, который перед началом Битвы кружил над островами Эгейского моря, прибыл в Самотраки и сообщил сановникам, что, как только они узнают, что вспыхнула Революция, они должны изгнать немногих турок, находящихся на острове. Жители острова собрали то немногочисленное оружие, которое было на нем, и потренировались в стрельбе под руководством самиота.

19 апреля 1821 года жители Самофракии заявили губернатору острова, что « они свободные греки и, следовательно , им больше не придется платить налоги султану » . Префектами острова в то время были Алексиос Энеитис , Георгудис Пезулас, Георгий и Саввас Хацигианнакис и Демогерон Хацигиоргис , которые уверяли своих сограждан, что греческий флот скоро придет на защиту острова.

Новость немедленно достигла Ворот, но османское правительство, поскольку у него было много и более серьезных проблем, не занималось Самофракией.

Ситуация на острове до конца августа, похоже, была гладкой. Но затем турецкий флот принял меры. 1 сентября 1821 года 1000 (по другим данным 2000) мужчин прибыли в Самофракию и высадились на острове. Фактически, чтобы убедить самофракийцев сдаться , в качестве посредника был послан имбрийец по имени Логотетис. Ему Хацигиоргис сказал следующее:

«У нас есть только карандаши и порох в качестве пайка. Мы греки и предпочитаем умереть, чем быть рабами».

Османский флот под командованием силихтари (адъютанта) Кара Али (также известного по резне на Хиосе) бросил якорь в Макрылисе , и первое сражение произошло за пределами Хоры, в Милое. Через час после высадки турецкие войска появились в Ставри , на окраине Хоры. Самофракийцы заняли высоты «Куку» и « Вричо » , а когда появились турки, начали стрелять под руководством своего саамского инструктора. Турки сначала были застигнуты врасплох, и многие из них были убиты, в том числе их знаменосец. Но превосходство противника было велико. Боеприпасов самофракийцев было мало, и поэтому они были обречены. Но они не сдавались. Когда у них кончились боеприпасы, они забросали турок камнями и камнями.

Но вскоре они поняли, что любая реакция бесполезна, и побежали прятаться в леса и горы. На так называемой « Туркокастро », крайне недоступной и естественно укрепленной позиции на Ксиропотамосе , согласно устному преданию острова, разбили лагерь самофракийцы , оказав последнее сопротивление.

Турецкая армия вроде бы начала поиски беглецов, но без особого успеха. Тогда был завербован некий Кириак, самотракитянин , которому «удостоился» чин хаусиса (сержанта). Он обходил все места, где прятались его сограждане, и велел им вернуться в свои дома, поскольку турки объявят амнистию. Действительно, большинство из них поверили словам Кириака и вернулись в свои дома.

Турки в очередной раз нарушили свое обещание. Они заблокировали Хору и, выбрав 700 самофракийцев , привели их к месту Варади (византийский термин, означающий улей, сделанный путем выдалбливания части ствола дерева, в основном платана) по дороге в Камариотиссу , где они начали их резать. , оставляя свои головы проваливаться в канавку, которую сегодня называют « Эфкас » или «Фкас » .

За резней 700 человек последовали и другие. Казнили младенцев до 2 лет и женщин старше 40 лет. Остальные женщины и дети стали «собственностью» правоверных мусульман. Половина этих женщин и детей не выдержали невзгод и вскоре умерли. Есть шокирующие истории о женщинах, которые покончили с собой, чтобы не попасть в руки турок, или бросились со своими детьми со скал, как другие сулиотиссы.

Около 500 самофракийцев сумели спастись морем или другими способами от резни. Около 2000 человек стали непосредственными жертвами резни, а 1800–2000 человек стали рабами. Около половины из них были приобретены филэллическими комитетами Лондона, Цюриха и Парижа, и постепенно многие из них вернулись на остров.

Резня на Самофракии беспрецедентна. Это длилось 6-8 недель. Помимо погромов, турки разрушили все: церкви, монастыри, дома и поместья. «Они вошли в церковь, ослепили святых, схватили все ценное, разбили святой алтарь и пронзили копьем Евангелие » , - пишет Ионас Драгумис в своей книге «Самофраки».

Пронзенное Евангелие было привезено в Этнологический музей Афин И. Драгумисом вместе с копией рукописи «Слова», написанного в 1843 году монахом Иаковом на пять новомучеников. Пятеро (Георгий, Эммануил, Теодор, Георгий, Михаил), проданные на невольничьих рынках, стали мусульманами, но их решение в 1835 году вернуться в православие привело к их мученической смерти.

По возвращении турецкого флота в Босфор захваченные самофракийские прерогативы были повешены на мачтах галаксидских кораблей, захваченных тем временем османским флотом. Таким образом, Кара-Алис торжественно вошел с отрубленными головами по меньшей мере тридцати самофракийцев , висевшими на мачтах кораблей в константинопольском порту. (Как известно, Кара Алис, который тем временем также устроил резню на Хиосе, был убит в ночь с 6 на 7 июня 1822 года, когда Канарис поджег свой флагман...)

После «порчи», резни Самофракии, на острове осталось около 200 греков. Острову мучеников понадобилось около десяти лет, чтобы найти некий «баланс». В 1830 году султан Махмуд II издал фирман, предписывавший освободить всех греков, попавших в плен во время революции. Затем, вероятно, на остров вернулись и многие его жители.

Греческое государство более 80 лет ничего не знало о резне на Самофракии. Лишь в начале девятнадцатого века Ионас Драгумис, бывший тогда консулом в Деде, Агатс , нынешний Александруполис, раскрыл шокирующие факты о Самофракийском Холокосте. В 1886 году ему предшествовал самофракийский ученый Николаос Фардис, чья книга, вероятно, осталась в то время незамеченной. Напротив, за границей о резне на Самофракии было известно из книги Франсуа . Пуквиль « История _ _ Регенерация де ла Grèce (« История Возрождения Греции»), опубликованная в Париже в 1824 году.

Он вдохновил своего соотечественника Огюста Виншон/ Auguste Vinchon, создавший шедевральную картину “Après le Massacre de Samothrace” («После резни Самофракии») (1827), находящаяся в Лувре .

Резня Самофракии была и остается неизвестной остальной Греции, а также официальному греческому государству в течение многих лет, и только в 1980 году Афинская академия удостоила Самофракию золотой медалью, потому что «...это было во время Игр в Самофракии». Национальному восстанию, холокосту под варварским азиатским династическим фактом, нет конца , и сегодня идет борьба за греческое происхождение».

Последний, но тем не менее важный:

Инициатива Культурного объединения «Инициация» по освещению Холокоста Самофракии встретила волю режиссера Василиса Цикараса , который после своих фильмов о 1821 году («Исход», «Осада») также подготовил для Революция на острове.

Это великий момент, когда история появится через искусство, а искусство — через историю.

Фильм доступен для просмотра в Греции и за рубежом. Для получения соответствующей информации вы можете позвонить г-ну Джорджу Симсирису по телефону 2551033313 .

Официальный трейлер фильма по ссылке ниже https://youtu.be/rjrhS5obvHI