Ф. Малкидис_Воскресная литургия в концентрационном лагере Дахау в 1945 г.

Дорогие друзья,

Прилагается статья ведущего греческого историка Феофаниса Малкидиса, специалиста и борца за признание Геноцида греков Востока, «Воскресная Литургия в концентрационном лагере Дахау в 1945 г.» (статья на греческом и в переводе -google translation- на русском языках).

Θεοφάνης Μαλκίδης.

 

Η λειτουργία της Ανάστασης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου το 1945. 

Κάθε Θεία Λειτουργία της Ανάστασης είναι ξεχωριστή, ωστόσο αυτή που έγινε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου είναι μοναδική. Το κολαστήριο που δημιούργησαν οι δολοφόνοι των λαών και των πολιτισμών Γερμανοί Ναζί στο Νταχάου, λίγο έξω από το Μόναχο, δέχθηκε τους πρώτους κρατούμενους- πολιτικούς αντιπάλους και έθνη που ήταν ενάντια στα σχέδια του αιμοσταγούς δολοφόνου  Αδόλφου Χίτλερ το 1933 και μέχρι το 1945,  πάνω από 200.000 κρατούμενοι μεταφέρθηκαν  και βασανίστηκαν εκεί.

Αμέτρητοι άνθρωποι πέθαναν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ εκατοντάδες αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν στα πειράματα των Ναζί που διεξάγονταν από τον επιστημονικά υπεύθυνο του οργανωμένου εγκλήματος Σίγκμουντ Ράσερ.

Όταν οι κρατούμενοι έφταναν στο στρατόπεδο με τη μακάβρια επιγραφή στην πύλη του «Η Εργασία Απελευθερώνει», 

ξυλοκοπούνταν βάναυσα, κουρεύονταν και όλα τους τα προσωπικά αντικείμενα λεηλατούνταν από τους φρουρούς, ενώ οι περιουσίες είχαν ήδη δημευτεί και είχαν καταλήξει στους αρχηγούς της εγκληματικής οργάνωσης. 

Οι τιμωρίες των κρατουμένων για διάφορες παραβάσεις τους περίμεναν κάθε στιγμή της διαβίωσής τους εκεί και περιλάμβαναν κρέμασμα σε γάντζους για ώρες και  σε αρκετό ύψος, ώστε τα πόδια τους να μην αγγίζουν το έδαφος, χτυπήματα, μαστίγωμα και απομόνωση για μέρες σε δωμάτια. Επιπλέον όποιος έχει επισκεφθεί το στρατόπεδο μπορεί να κατανοήσει λόγω της θέσης που βρίσκεται, πως πέθαναν τόσοι πολλοί κρατούμενοι από το κρύο, αφού υποχρεωνόταν σε συνεχή καταμέτρηση, η οποία πάντοτε έβγαινε λανθασμένη…..

 

Στις 28 Απριλίου 1945 στο στρατόπεδο εισήλθε ο στρατός των ΗΠΑ και λίγες μέρες μετά οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί  γιόρτασαν μία άλλη, μία συγκλονιστική, απελευθερωτική, λυτρωτική Ανάσταση.

Ο κρατούμενος Gleb Rahr από τη Λετονία, δίνει τη δική του μαρτυρία :«… είχα διαρκώς επίγνωση του γεγονότος ότι αυτά τα γεγονότα εκτυλίσσονταν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Αλλά πώς θα μπορούσαμε να το ζήσουμε, έξω από τις σιωπηλές, ατομικές προσευχές μας; Ένας συγκρατούμενος και επικεφαλής διερμηνέας της Διεθνούς Επιτροπής των Αιχμαλώτων, ο Μπόρις Φ., με επισκέφθηκε στη μολυσμένη από τύφο μονάδα μου,το «Μπλοκ 27» για να με ενημερώσει ότι ήταν σε εξέλιξη προσπάθειες, σε συνεννόηση με Εθνικές Επιτροπές Αιχμαλώτων από τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα, για να πραγματοποιηθεί Ορθόδοξη Λειτουργία για την ημέρα του Πάσχα στις 6 Μαΐου (23 Απριλίου με το παλαιό ημερολόγιο)

Υπήρχαν ορθόδοξοι ιερείς, διάκονοι και μια ομάδα μοναχών από το Άγιο Όρος μεταξύ των κρατουμένων. Αλλά δεν υπήρχαν άμφια, καθόλου βιβλία, ούτε εικόνες, κεριά, πρόσφορα ή κρασί... Οι προσπάθειες για να τα βρούμε αυτά από τη ρωσική εκκλησία στο Μόναχο απέτυχαν, καθώς οι Αμερικανοί απλά δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν κανέναν από αυτή την ενορία στην κατεστραμμένη πόλη. Παρ’ όλα αυτά, ορισμένα από τα προβλήματα θα μπορούσαν να επιλυθούν. Οι περίπου τετρακόσιοι καθολικοί ιερείς που κρατούνταν στο Νταχάου είχαν την άδεια να παραμείνουν μαζί σε ένα στρατώνα και να τελούν τη Θεία Λειτουργία κάθε πρωί πριν ξεκινήσει η δουλειά. Έτσι, στους Ορθόδοξους προσέφεραν τη χρήση της αίθουσας προσευχής τους στο «Μπλοκ 26», η οποία ήταν ακριβώς απέναντι στο δρόμο από το δικό μου «Μπλοκ».

Το εκκλησάκι ήταν γυμνό, εκτός από ένα ξύλινο τραπέζι και μια εικόνα της Παναγίας Czenstochowa που κρεμόταν στον τοίχο πάνω από το τραπέζι, μια εικόνα που προερχόταν από την Κωνσταντινούπολη και αργότερα ήρθε στο Belz στη Γαλικία, όπου στη συνέχεια την πήρε από τους Ορθόδοξους ένας Πολωνός βασιλιάς. Όταν ο ρωσικός στρατός έδιωξε τα στρατεύματα του Ναπολέοντα από την Czenstochowa, ο ηγούμενος της Μονής Czenstochowa έδωσε ένα αντίγραφο της εικόνας στον Τσάρο Αλέξανδρο Α’, ο οποίος το τοποθέτησε στον καθεδρικό ναό Καζάν στην Αγία Πετρούπολη, όπου ετιμάτο μέχρι την κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους.

Μια δημιουργική λύση στο πρόβλημα των αμφίων βρέθηκε επίσης. Από το νοσοκομείο της πρώην φρουράς των Ες Ες  πήραμε καινούρια λινά υφάσματα. Όταν ράψαμε μεταξύ τους κατά μήκος δύο πετσέτες, σχηματίστηκε ένα πετραχήλι και όταν ράφτηκαν στα άκρα τους προέκυψε ένα Οράριο. Οι κόκκινοι σταυροί που προορίζονταν αρχικά για να φορεθούν από το ιατρικό προσωπικό των Ες  Ες, τέθηκαν στις πετσέτες-άμφια".

Την Κυριακή του Πάσχα που ήταν την 6η Μαΐου (23 Απριλίου σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο)  και  συνέπεσε με την εορτή του Αγίου Γεωργίου, Σέρβοι, Έλληνες και Ρώσοι συγκεντρώθηκαν στο στρατώνα των καθολικών ιερέων.

Σε ολόκληρη την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν υπήρξε πιθανώς ποτέ μια Λειτουργία του Πάσχα, όπως αυτή στο Νταχάου το 1945. Έλληνες και Σέρβοι ιερείς μαζί με ένα Σέρβο διάκονο, που φορούσαν τα αυτοσχέδια «άμφια» πάνω από τις ριγέ μπλε και γκρι στολές κρατουμένων. Στη συνέχεια, άρχισαν να ψάλλουν, εναλλάξ από τα ελληνικά στα σλαβικά,και στη συνέχεια πάλι πίσω στα ελληνικά. Ο κανόνας του Πάσχα, τα Πασχάλια στιχηρά, η Ομιλία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ψάλθηκαν όλα από μνήμης!

Δεκαοκτώ Ορθόδοξοι ιερείς και ένας διάκονος -περισσότεροι από τους οποίους ήταν Σέρβοι συμμετείχαν σε αυτή την αξέχαστη Λειτουργία. Όπως ο άρρωστος άνθρωπος που τον είχαν κατεβάσει από τη στέγη ενός σπιτιού και τον τοποθέτησαν μπροστά στα πόδια του Χριστού, έτσι και ο Έλληνας Αρχιμανδρίτης Μελέτιος διακομίστηκε σε ένα φορείο μέσα στο παρεκκλήσι, όπου παρέμεινε προσευχόμενος κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας.

Παρόντες ήταν ο  Επίσκοπος  Αχρίδας Νικόλαος Βελιμίροβιτς που αγιοκατατάχθηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία, ο οποίος μεταφέρθηκε από το Νταχάου το Δεκέμβριο του 1944б αφού είχε καταδικασθεί σε θάνατο από τους Γερμανούς.

Παρών στην μοναδική αυτή λειτουργία στο Νταχάου από ελληνικής πλευράς ήταν ο π. Δαμασκηνός Χατζόπουλος (1913-1977), μετέπειτα Μητροπολίτης Τριφυλίας και Ολυμπίας (1950-1957) και Δημητριάδος και Αλμυρού (1957-1968). Ο π. Δαμασκηνός είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς  για την κοινωνική του δράση στην Μητρόπολη Κορινθίας το 1942 και μεταφέρθηκε στην Ιταλία και από εκεί στο Νταχάου, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια.

Παρών επίσης ήταν ο Αρχιμανδρίτης Διονύσιος, ο οποίος μετά τον πόλεμο έγινε Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών. Ο π. Διονύσιος με καταγωγή από το Ανδραμμύτιο της Μικράς Ασίας, όπου οι δικοί δολοφονήθηκαν από τους δασκάλους των Ναζί, τους Κεμαλικούς, είχε συλληφθεί το 1942 επειδή έκρυψε και φρόντισε Άγγλους αξιωματικούς και στρατιώτες που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τους Γερμανούς Ναζί κατακτητές της πατρίδας μας. Βασανίστηκε για να  αποκαλύψει τα ονόματα όσων εμπλέκονταν στην αρωγή στρατιωτών των συμμαχικών δυνάμεων και στη συνέχεια φυλακίστηκε για δεκαοχτώ μήνες στη Θεσσαλονίκη, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, πριν μεταφερθεί στο Νταχάου.

Στη Θεσσαλονίκη του δόθηκε χάρη, αλλά την απέρριψε. Κατά τη διάρκεια των δύο χρόνων στο Νταχάου, βίωσε τη ναζιστική θηριωδία και υπέφερε πολύ. Τις εμπειρίες του τις κατέγραψε αργότερα στα βιβλία του, μεταξύ αυτών ήταν τακτικές πορείες στο εκτελεστικό απόσπασμα, όπου  γλίτωνε την τελευταία στιγμή, οι  εξευτελισμοί και στη συνέχεια η επιστροφή στην εξαθλίωση του μπλοκ των κρατουμένων- μελλοθανάτων. Μάλιστα, ο προσωπικός του γιατρός διηγείται ότι είχε στο σώμα του μια μακρά ουλή από πυρωμένο σίδερο.

Μετά την απελευθέρωση, ο π. Διονύσιος βοήθησε τους Συμμάχους να μετεγκαταστήσουν πρώην κρατουμένους του Νταχάου στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, ενώ πριν από το θάνατό του, επισκέφθηκε το Νταχάου και τέλεσε την πρώτη Ορθόδοξη Λειτουργία εκεί σε περίοδο ειρήνης.

Γράφοντας το 1949, ο π. Διονύσιος θυμήθηκε το Πάσχα του 1945 με τα εξής λόγια: «…Στην ύπαιθρο, πίσω από την παράγκα, οι Ορθόδοξοι Έλληνες και Σέρβοι είχαν συγκεντρωθεί. Στο κέντρο, οι δύο ιερείς, ο Σέρβος και ο Ἐλληνας. Δεν φορούν χρυσά άμφια. Δεν έχουν ακόμη ράσα. Δεν έχουν κεριά ούτε λειτουργικά βιβλία στα χέρια τους. Αλλά τώρα δεν χρειάζονται εξωτερικά, υλικά φώτα για να υμνήσουν τη χαρά. Οι ψυχές όλων είναι φλεγόμενες, κολυμπούν στο φως. Ευλογημένος είναι ο Θεός μας. Η μικρή, χαρτόδετη Καινή Διαθήκη μου έχει έρθει στη δόξα της. Ψάλλουμε το «Χριστός Ανέστη» πολλές φορές, και η ηχώ του αντηχεί παντού και αγιάζει το μέρος. Η Γερμανία του Χίτλερ, το τραγικό σύμβολο ενός κόσμου χωρίς Χριστό, δεν υπάρχει πια. Και ο ύμνος της ζωής της πίστης ανεβαίνει από όλες τις ψυχές, είναι η ζωή που προχωρά από τον καταπράσινο λόφο του Stein με πλεύση προς τον Εσταυρωμένο ».

Οι ιερείς που συμμετείχαν στο 1945 στην Λειτουργία της Ανάστασης μνημονεύονται σε κάθε Θεία  Λειτουργία που πραγματοποιείται στο παρεκκλήσι του πρώην στρατοπέδου συγκέντρωσης, μαζί με όλους τους Ορθόδοξους χριστιανούς που έχασαν τη ζωή τους σε αυτό το μέρος, ή σε άλλο τόπο βασανιστηρίων.

Στις 29 Απριλίου 1995, στην πεντηκοστή επέτειο από την απελευθέρωση του Νταχάου, εγκαινιάστηκε το  Ορθόδοξο παρεκκλήσι των κεκοιμημένων του Νταχάου, αφιερωμένο στην Ανάσταση του Χριστού. Στο παρεκκλήσι υπάρχει  μια εικόνα με αγγέλους που ανοίγουν τις πύλες του στρατοπέδου συγκέντρωσης και ο ίδιος ο Χριστός οδηγεί τους κρατούμενους προς την ελευθερία!

Феофанис Малкидис.

Воскресная Литургия в концентрационном лагере Дахау в 1945 г.

Каждая месса Воскресения особенная, но та, что проходит в концентрационном лагере Дахау, уникальна. Ад, созданный убийцами народов и культур нацистской Германией в Дахау , недалеко от Мюнхена, принял первых заключенных - политических противников и наций, выступавших против планов кровожадного убийцы Адольфа Гитлера в 1933 году и к 1945 году было перевезено более 200 000 заключенных и пытали там.

Бесчисленное количество людей погибло в концлагерях, а сотни были вынуждены участвовать в нацистских экспериментах, проводимых ученым Зигмундом . Рашер .

Когда заключенные прибыли в лагерь с жуткой надписью на воротах «Работа делает нас свободными»,

они были жестоко избиты, острижены, а все их личные вещи были разграблены охраной, а имущество уже было конфисковано и досталось главарям преступной организации.

Наказания заключенных за различные провинности ожидали их в каждый момент пребывания там и включали в себя многочасовое подвешивание на крюках на высоте, достаточной для того, чтобы ноги не касались земли, побои, порку, суточное одиночное заключение в камерах. Кроме того, каждый, кто побывал в лагере, может понять из-за его расположения, как много узников умерло от холода, ведь они были обязаны вести непрерывный счет, который всегда выходил неверным....

28 апреля 1945 года в лагерь вошли американские войска, а через несколько дней православные христиане праздновали еще одно, шокирующее, освобождающее, искупительное Воскресение.

Арестованный Глеб Рар из Латвии, дает собственное свидетельство: «…Я постоянно был в курсе того, что эти события разворачивались во время Страстной недели. Но как мы могли бы испытать это вне наших безмолвных индивидуальных молитв? Товарищ по заключению и главный переводчик МОУП Борис Ф. посетил меня в моем зараженном тифом блоке 27, чтобы сообщить мне, что в сотрудничестве с Национальными комитетами заключенных Югославии и Греции предпринимаются усилия по проведению православной литургии. на Пасху 6 мая (23 апреля по старому стилю)

Среди заключенных были православные священники, диаконы и группа монахов с Афона. Но не было ни облачений, ни книг, ни образов, ни свечей, ни приношений, ни вина... Попытки найти их в русской церкви в Мюнхене не увенчались успехом, так как американцы просто не могли найти никого из этого прихода в разрушенном городе. Тем не менее, часть проблем удалось решить. Примерно четырем сотням католических священников, содержащихся в Дахау , было разрешено оставаться вместе в казармах и каждое утро перед началом работы проводить Святую Мессу. Поэтому они предложили православным использовать свой молитвенный зал в «Блоке 26», который находился прямо через дорогу от моего «Блока».

Часовня была пуста, за исключением деревянного стола и образа Ченстоховской Богоматери, висевшего на стене над столом, образа, пришедшего из Константинополя, а затем пришедшего в Белз в Галиции, где его затем взял у православных поляк. король. Когда русская армия выбила войска Наполеона из Ченстоховы , настоятель Ченстоховского монастыря передал список с иконы царю Александру I, который поместил ее в Казанский собор в Санкт-Петербурге, где она почиталась до прихода к власти большевики.

Было найдено и творческое решение амфибийной проблемы. Мы получили новые льняные тряпки из госпиталя бывшего эсэсовского гарнизона . Когда мы сшивали два полотенца вместе по длине, образовывался петрахель, а когда их сшивали по концам, образовывался орарий. Красные кресты, которые изначально предназначались для ношения медперсонала СС , были надеты на полотенца-халаты.

В пасхальное воскресенье, которое приходилось на 6 мая (23 апреля по старому стилю) и совпадало с праздником св. Георгия, сербы, греки и русские собрались в казармах католических священников.

За всю историю Православной Церкви, наверное, никогда не было пасхальной службы, подобной той, что была в Дахау в 1945 году. Греческие и сербские священники вместе с сербским дьяконом в импровизированных «тельняшках» поверх полосатой сине-серой арестантской формы. Потом стали распевать, чередуя с греческого на славянский, а потом снова на греческий. Пасхальный канон, пасхальные стихи, Проповедь святителя Иоанна Златоуста - все это пелось по памяти!

 

В нем приняли участие восемнадцать православных священников и один диакон, большинство из которых были сербами.

Незабываемая месса. Подобно больному, которого спустили с крыши дома и положили к ногам Христа, так и греческого архимандрита Мелетия положили на носилках внутрь часовни, где он оставался молиться во время Литургии.

Присутствовал епископ Ахридский Николай Велимирович, канонизированный Православной Церковью, который был переведен из Дахау в декабре 1944 года после приговора немцами к смертной казни.

На этой уникальной службе в Дахау с греческой стороны присутствовал о. Отец Дамаскин был арестован немцами за общественную деятельность в Коринфской митрополии в 1942 году и вывезен в Италию, а оттуда в Дахау, где подвергался ужасным пыткам.

Присутствовал также архимандрит Дионисий, ставший после войны митрополитом Трикки и Стагиона . Отец Дионисий, родом из Андраммитио в Малой Азии, где его семья была убита нацистскими учителями Кемаликами, был арестован в 1942 году за то, что он прятал и заботился об английских офицерах и солдатах, которые пытались бежать от немецко-фашистских захватчиков нашей родины. Его пытали, заставляя раскрывать имена тех, кто участвовал в помощи солдатам союзников, а затем на восемнадцать месяцев заключили в тюрьму в Салониках, в лагере Павлос Мела, а затем перевели в Дахау. В Салониках ему было даровано помилование, но он его отверг. В течение двух лет в Дахау он испытал на себе зверства нацистов и сильно пострадал. Свои переживания он позже записал в своих книгах, среди них были регулярные марши на расстрел, где его пощадили в последний момент, унижения, а затем возвращение в убожество блока смертников. На самом деле, его личный врач говорит, что у него на теле был длинный шрам от раскаленного железа.

После освобождения отец Дионисий помог союзникам переселить бывших узников Дахау на родину, а перед смертью посетил Дахау и отслужил там первую в мирное время православную мессу.

В 1949 году отец Дионисий вспоминал Пасху 1945 года следующими словами: «…В деревне, за лачугой, собрались православные греки и сербы. В центре два священника, серб и грек. Они не носят золотые одежды. У них нет богослужебной расы. В руках у них нет ни свечей, ни богослужебных книг. Но теперь им не нужны внешние, материальные огни, чтобы восхвалять радость. Души всех горят, купаясь в свете. Благословен наш Бог. Мой маленький Новый Завет в мягкой обложке прибыл во всей своей красе. Мы много раз поем «Христос Воскресе», и его эхо разносится повсюду и освящает место. Гитлеровской Германии, трагического символа мира без Христа, больше не существует. И гимн жизни веры поднимается из всех душ, это жизнь, которая исходит от зеленой горы Штейна, плывущей к Распятому».

Священнослужители, участвовавшие в Воскресенской литургии 1945 года, поминаются за каждой Божественной литургией, совершаемой в часовне бывшего концлагеря, вместе со всеми православными христианами, погибшими в этом месте или в другом месте пыток.

29 апреля 1995 года, в пятидесятую годовщину освобождения Дахау, состоялось торжественное открытие православной часовни Спящих Дахау , посвященной Воскресению Христову. В часовне есть изображение ангелов, открывающих ворота концлагеря и самого Христа, ведущего узников на свободу!