Статья Йоргоса Мессариса_Поражение или смерть

Дорогие друзья!

Греческий Культурный Центр – ГКЦ рад препроводить статью ведущего греческого журналиста Йоргоса Мессариса «Поражение или смерть...» в честь великой победы в футбольном матче греков из Витязево над немецкими оккупантами в июле 1943 года.

Пользуясь случаем, выражаем Йоргосу Мессарису нашу благодарность за направленный материал.

Поражение или смерть...

Это был июнь 1943 года. Вторая мировая война сеяла ужас повсюду. Столбик термометра стремительно рос. Как и тревога и страх жителей русской деревни, большую часть которых составляли греки (понтийского происхождения).

Наша история развернулась в черноморском городе Витязево.

Десять месяцев назад нацисты захватили большую часть Анапы.

Однако оккупанты начали чувствовать приближающийся конец своего присутствия в Советском Союзе, и нацистский командующий регионом хотел поднять боевой дух своих солдат. Поэтому был организован футбольный турнир, в котором должны были принять участие команда из Витязево, команда румынских нацистов, служивших в гитлеровских войсках, и команда немецкой армии!

Нацисты непременно хотели победы на поле и постарались ясно дать понять футболистам, входившим в состав витязевской команды, большинство из которых были греками: «Если вы любите свою жизнь, вам придется проиграть».

Пространство было преобразовано в стадион, и все приготовления были сделаны для футбольного турнира смерти!

Немцы позаботились о том, чтобы юных футболистов Витязево, детей от 16 до 22 лет, измотать разными способами, чтобы у них не было сил соревноваться друг с другом в футбол.

Немцы получили первую «пощечину» в стартовом матче турнира, который они окрестили «Интернационалом». Команда из Витязево разгромила румын с впечатляющим счетом 6:2!

После матча триумфаторы получили второе предупреждение на финал. «Попытаешься победить — заговорят пулеметы, проиграешь — будешь жить»!

На следующий день немцы легко победили румын со счетом 3:0, и их боевой дух поднялся.

На финал были приглашены все старшие немецкие офицеры, а на стадионе собралось более 500 местных жителей.

Первая половина матча закончилась со счетом 3:0 в пользу нацистов. Немецкий офицер, исполнявший обязанности судьи, позволил немецким игрокам расправиться с местными жителями, не зафиксировав фол.

Игроки местной команды отправились в раздевалку в расстроенных чувствах!

Там капитан местной команды Константин Александров (Александридис) сказал своим товарищам по команде: «Лучше потерять жизнь, чем остаться в живых и опозорить своих родных и односельчан». В то же время они решили сменить тактику. Они стали играть длинными передачами, избегая близкого контакта с соперниками.

В первые минуты второго тайма счет стал 4:1, а немецкий арбитр назначил несуществующий пенальти.

Однако картина матча полностью изменилась. Немецкая оборона подвергалась беспрерывной «бомбардировке», и за пять минут до финального свистка счет был 4:4.

Немецкие игроки были в растерянности, а их офицеры кипели от ярости.

Победный гол местной команды был забит буквально за несколько секунд до конца матча после изумительного удара Ивана Кукко.

Торжества победителей и их соотечественников были бурными.

Разъяренные немцы арестовали победителей, но не казнили их. Их посадили в тюрьму, пытали и отправили на принудительные работы.

Несколько месяцев спустя, в сентябре 1943 года, наступление Советской армии изгнало оккупантов из региона. Но до этого героическая фигура футбольной команды Витязево «говорила» из орудий.

 

Йоргос Мессарис

■■■■■

Героям футбольного матча впоследствии была установлена памятная колонна, на которой указаны их имена:

1. Александров (Александридис) Константин – капитан команды 2. Тельгеров Георгий – вратарь 3. Алеврас Дмитрий 4. Александров (Александридис) Георгий 5. Григориадис Михаил
6. Муратов Спиридон 7. Каранов Иван 8. Караманов Георгий 9. Георгиадис Михаил 10. Куккос Иван 11. Кидонидис Спиридон.

 

С.С.: Для подготовки данной исторической записки были использованы материалы статей Сергея ЛЕВИН и Елена СТУДНЕВА , обозреватель журнала International дел МИД России, которые также опубликованы на сайте Центра греческой культуры в Москве.

 

ПОДПИСИ ФОТО

 

Ήττα ή θάνατος…

 

Ήταν Ιούνιος του 1943. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος σκορπούσε παντού τη φρίκη. Το θερμόμετρο στα ύψη. Στα ύψη και η αγωνία και ο φόβος των κατοίκων ενός ρωσικού χωριού, ένα μεγάλο μέρος των οποίων ήταν Έλληνες (ποντιακής καταγωγής).

Η ιστορία μας εκτυλίχτηκε στην κωμόπολη της Μαύρης Θάλασσας, Βίτιαζεβο.

Οι ναζί είχαν κατακτήσει την ευρύτερη περιοχή της Ανάπας,  δέκα μήνες νωρίτερα.

Οι κατακτητές, όμως, είχαν αρχίσει να νιώθουν το επερχόμενο τέλος της παρουσίας τους στη Σοβιετική Ένωση και ο ναζί διοικητής της περιοχής ήθελε να τονώσει το ηθικό των στρατιωτών του. Σοφίστηκε, λοιπόν, ένα τουρνουά ποδοσφαίρου στο οποίο θα έπαιρναν μέρος μια ομάδα από το Βίτιαζεβο, μια ομάδα των Ρουμάνων ναζί που υπηρετούσαν με τα χιτλερικά στρατεύματα και μια ομάδα από το γερμανικό στρατό!

Οι ναζί ήθελαν οπωσδήποτε τη νίκη στο γήπεδο και φρόντισαν να το καταστήσουν σαφές στους ποδοσφαιριστές που αποτελούσαν την ομάδα του Βίτιαζεβο, οι περισσότεροι των οποίων ήταν Έλληνες. «Αν αγαπάτε τη ζωή σας θα πρέπει να χάσετε».

Ένας χώρος μετατράπηκε σε γήπεδο και έγιναν όλες οι προετοιμασίες για το ποδοσφαιρικό τουρνουά του θανάτου!

Οι Γερμανοί είχαν φροντίσει να ταλαιπωρήσουν με διάφορους τρόπους τους νεαρούς ποδοσφαιριστές του Βίτιαζεβο που ήταν παιδιά 16 έως 22 ετών. Να τους εξουθενώσουν για να μην έχουν δυνάμεις στην μεταξύ τους ποδοσφαιρική αναμέτρηση.

Το πρώτο «χαστούκι» δέχτηκαν οι Γερμανοί στον εναρκτήριο αγώνα του τουρνουά που είχαν βαφτίσει «Διεθνές». Η ομάδα του Βίτιαζεβο διέλυσε τους Ρουμάνους με το εντυπωσιακό 6-2!

Μετά τον αγώνα οι θριαμβευτές δέχτηκαν και δεύτερη προειδοποίηση για τον τελικό. «Αν προσπαθήσετε να κερδίσετε θα μιλήσουν τα πολυβόλα, αν χάσετε θα ζήσετε»!

Την επόμενη ημέρα οι Γερμανοί νίκησαν εύκολα τους Ρουμάνους με 3-0 και η ψυχολογία τους ανέβηκε.

Στον τελικό είχαν προσκληθεί όλοι οι ανώτεροι Γερμανοί αξιωματικοί ενώ στο γήπεδο είχαν συγκεντρωθεί πάνω από 500 ντόπιοι.

Το πρώτο ημίχρονο έληξε με τους ναζί να προηγούνται με 3-0. Ο Γερμανός αξιωματικός που εκτελούσε χρέη διαιτητή επέτρεπε στους Γερμανούς ποδοσφαιριστές να σφαγιάζουν τους ντόπιους χωρίς να σφυρίζει φάουλ.

Οι παίκτες της τοπικής ομάδας πήγαν στα αποδυτήρια κατακρεουργημένοι!

Εκεί ο αρχηγός της τοπικής ομάδας, Κωνσταντίν Αλεξάντροφ (Αλεξανδρίδης), είπε στους συμπαίκτες του: «Καλύτερα να χάσουμε τη ζωή μας παρά να μείνουμε ζωντανοί και να ντροπιάσουμε τους συγγενείς και τους συγχωριανούς μας». Παράλληλα αποφάσισαν να αλλάξουν τακτική. Θα έπαιζαν με μακρινές μπαλιές αποφεύγοντας τις κοντινές επαφές με τους αντιπάλους τους.

Στα πρώτα λεπτά του δεύτερου ημίχρονου το σκορ έγινε 4-1 με ένα ανύπαρκτο πέναλτι που σφύριξε ο Γερμανός διαιτητής.

Η εικόνα, όμως, του αγώνα είχε αλλάξει εντελώς. Η γερμανική άμυνα «βομβαρδιζόταν» αδιάκοπα και πέντε λεπτά πριν το τελικό σφύριγμα το αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε 4-4.

Οι Γερμανοί παίκτες τα είχαν χαμένα ενώ οι αξιωματικοί τους έβραζαν από οργή.

Το γκολ της νίκης για την τοπική ομάδα ήρθε κυριολεκτικά λίγα δευτερόλεπτα πριν το τέλος του αγώνα μετά από εκπληκτική ενέργεια του Ιβάν Κούκκο.

Οι πανηγυρισμοί των νικητών και των συμπατριωτών τους ήταν έξαλλοι.

Οι Γερμανοί οργισμένοι συνέλαβαν τους θριαμβευτές αλλά δεν τους εκτέλεσαν. Τους φυλάκισαν, τους βασάνισαν και τους έστειλαν σε καταναγκαστικά έργα.

Λίγους μήνες αργότερα, το Σεπτέμβριο του 1943, η προέλαση του σοβιετικού στρατού έδιωξε τους κατακτητές από την περιοχή. Πριν, όμως, από τα όπλα είχε «μιλήσει» το ηρωικό ανάστημα των έντεκα ποδοσφαιρικών του Βίτιαζεβο.

 

Γιώργος Μεσσάρης

■■■■■

Οι ήρωες του ποδοσφαιρικού αγώνα τιμήθηκαν αργότερα με μια αναμνηστική στήλη πάνω στην οποία αναφέρονται τα ονόματά τους:

1. Αλεξαντρόφ (Αλεξανδρίδης) Κονσταντίν – αρχηγός της ομάδας 2. Τελγκέροφ Γκεόργκι – τερματοφύλακας 3. Αλευράς Ντμίτρι 4. Αλεξαντρόφ (Αλεξανδρίδης) Γκεόργκι 5. Γρηγοριάδης Μιχαήλ
6. Μουράτοφ Σπυρίδων 7. Καράνοφ Ιβάν 8. Καραμάνοφ Γκεόργκι 9. Γεωργιάδης Μιχαήλ 10. Κούκκος Ιβάν 11. Κυδωνίδης Σπυρίδων.

 

Σ.Σ.: Για τη σύνταξη του ιστορικού αυτού σημειώματος αντλήθηκαν πληροφορίες από άρθρα των Sergey LEVIN και της Elena STUDNEVA, αρθρογράφου του περιοδικού International Affairs του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, που έχουν δημοσιευτεί και στην ιστοσελίδα του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού Μόσχας.